W doktrynie dość prędko zauważono wadliwe sformułowanie fragmentu przepisu, które polegało na pominięciu jego części, a w konsekwencji prowadziło do wniosku, że termin do wniesienia skargi przez osobę, która nie została zawiadomiona o dokonaniu czynności, biegnie od dnia, w którym czynność powinna być dokonana.
Ustawodawca sprawnie wyeliminował ten problem wraz z uchwaleniem nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 16 września 2011 r. Artykuł 767 § 4 k.p.c. otrzymał nowe brzmienie w takim zakresie, że wskazuje cztery rozwiązania dotyczące dnia, od którego termin rozpoczyna bieg:
1) dzień dokonania czynności – gdy strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone, była przy czynności obecna lub była o jej terminie zawiadomiona;
2) dzień zawiadomienia o dokonaniu czynności – gdy strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone, nie była przy czynności obecna lub nie była o jej terminie zawiadomiona;
3) dzień dowiedzenia się przez skarżącego o dokonanej czynności – gdy strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone, nie była przy czynności obecna lub nie była o jej terminie zawiadomiona, jak również nie zawiadomiono jej o fakcie dokonania czynności;
4) dzień, w którym czynność powinna być dokonana – gdy skarga dotyczy zaniechania czynności.
Termin do wniesienia skargi będzie zachowany również wtedy, gdy przed jego upływem skarga zostanie nadana w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego lub złożona przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego, a przez członka załogi polskiego statku morskiego – u kapitana statku (art. 165 § 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).
Od ogólnej zasady przewidującej tygodniowy termin do wniesienia skargi Kodeks postępowania cywilnego przewiduje pewne wyjątki:
v skarga na udzielenie przybicia zajętych ruchomości, która może być złożona jedynie w terminie licytacji do jej protokołu (art. 870 § 1 k.p.c.);
v skarga na czynności komornika w toku licytacji nieruchomości, którą zgłasza się ustnie sędziemu nadzorującemu przebieg licytacji do chwili zamknięcia przetargu (art. 986 k.p.c.).
Ustawodawca przewidział również szczególne regulacje dotyczące początku biegu terminu do wniesienia skargi. Artykuł 950 k.p.c. stanowi, że termin do zaskarżenia opisu i oszacowania wynosi dwa tygodnie (czyli jest dłuższy niż ogólnie przyjęty termin w art. 767 § 4 k.p.c.) i liczy się od dnia jego ukończenia. Jeżeli opis i oszacowanie nie zostały ukończone w terminie podanym w zawiadomieniu, termin do zaskarżenia liczy się od dnia doręczenia uczestnikowi zawiadomienia, o którym mowa w art. 945 § 4 k.p.c., a dla uczestników, którym nie doręczono zawiadomienia, od dnia obwieszczenia o ukończeniu. Niewątpliwie rozwiązanie to umożliwia uczestnikom postępowania lepszą obronę ich praw.
W sytuacji, gdy strona nie miała należytej reprezentacji, przedstawiciel ustawowy wierzyciela lub dłużnika, jak również kurator dłużnika, mogą zaskarżyć czynności komornika dokonane w tym czasie. Tygodniowy termin zaskarżenia biegnie od daty, w której przedstawiciel ustawowy lub kurator otrzymał zawiadomienie o toczącym się postępowaniu, a jeżeli wcześniej zgłosił swoje uczestnictwo w postępowaniu – od daty tego zgłoszenia. Gdyby w toku postępowania egzekucyjnego wierzyciel lub dłużnik uzyskał zdolność procesową, termin do wniesienia skargi zacznie biec od momentu podjęcia postępowania egzekucyjnego (zawieszonego na mocy art. 818 § 1 k.p.c.), bowiem w okresie zawieszenia postępowania terminy nie biegną (art. 179 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).
Termin do wniesienia skargi ma charakter ustawowy i procesowy. Do jego obliczania stosujemy przepisy Kodeksu cywilnego oraz przepisy o procesie (art. 110 i nast. k.c. oraz z art. 164 i nast. k.p.c.). Termin tygodniowy upływa zatem wraz z końcem dnia, który odpowiada pierwszemu dniowi terminu. Termin na wniesienie skargi na czynności komornika nie może być ani wydłużony, ani skrócony, ale można wnosić o jego przywrócenie na podstawie art. 168 i nast. k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. O przywróceniu terminu orzeka sąd rejonowy. Niemniej jednak, z uwagi na szczególny charakter postępowania egzekucyjnego, zawsze należy brać pod uwagę to, czy przywrócenie terminu odniesie swój skutek. Przykładem może być dokonanie czynności nieodwracalnej (np. zbycia ruchomości), kiedy skarga nie będzie już chronić praw skarżącego, a jej wniesienie będzie niedopuszczalne.
Zgodnie z art. 767 k.p.c. sąd odrzuca skargę wniesioną po terminie.
