Elementy składowe wynagrodzenia biegłego
Zgodnie z art. 288 Kodeksu postępowania cywilnego (kpc) biegły ma prawo do żądania wynagrodzenia za stawiennictwo do sądu, a także za wykonaną pracę przy sporządzeniu opinii. Ponadto przewodniczący może przyznać biegłemu zaliczkę na poczet poniesionych przez niego w toku sporządzania opinii wydatków. Biegłemu wezwanemu do sądu, w razie nieskorzystania przez sąd z jego usług, służy prawo do wynagrodzenia za utracony z powodu stawiennictwa zarobek. Biegłemu powołanemu do wykonania czynności poza miejscowością jego zamieszkania służy także prawo do diet oraz do zwrotu kosztów przejazdów i noclegów.
Na postawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. z 1975 r. Nr 46, poz. 254 ze zm.) koszty przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych obejmują:
1. wynagrodzenie biegłych za wykonaną pracę,
2. koszty zużytych materiałów,
3. inne wydatki niezbędne do wydania opinii.
Ustalenie wysokości wynagrodzenia
Podstawą obliczenia wynagrodzenia biegłych za wykonaną pracę jest kwota bazowa dla osób zatrudnionych w państwowej sferze budżetowej, której wysokość ustalana jest corocznej w ustawie budżetowej. Zasadą jest, że wynagrodzenie biegłych za wykonaną pracę wynosi, za godzinę pracy, od 1,2 % do 1,7 % podstawy obliczania ustalonej na podstawie ustawy budżetowej. Powyższa stawka procentowa może zostać podwyższona w przypadku złożonego charakteru problemu, będącego przedmiotem opinii, jeżeli biegły posiada dyplom ukończenia studiów wyższych lub dyplom mistrzowski, a także pełni w sądzie funkcję biegłego nie krócej niż przez jedną kadencją lub pełni funkcję rzeczoznawcy przez okres co najmniej pięciu lat. Ponadto dla biegłych sądowych posiadających tytuł lub stopień naukowy, wynagrodzenie za godzinę pracy wynosi odpowiednio: 3,7 % – profesor, 2,9 % – doktor habilitowany, 2,4 % – doktor, liczonej od kwoty bazowej. W odmienny sposób ustala się wynagrodzenie biegłych z zakresu medycyny, a także geodezji i kartografii (załącznik nr 1 i załącznik nr 3 do wyżej powołanego rozporządzenia).
Przy ustalaniu procentowej wysokości stawki, określonej górną i dolną granicą, należy brać pod uwagę szereg okoliczności, w szczególności: poziom kwalifikacji biegłego sądowego, a także innych osób biorących udział w opracowaniu opinii lub w czynności sądowej (w przypadku gdy opinię wykonuje instytut naukowo – badawczy), stopień złożoności problemu będącego przedmiotem opinii (poziom trudności) oraz warunki, w jakich opinię opracowano lub dokonano czynności sądowej.
Postanowienie sądu o wynagrodzeniu biegłego sądowego
Biegły sądowy wraz z opinią jest zobowiązany przedstawić do sądu rachunki i inne dokumenty. Na podstawie przedstawionych przez biegłego dokumentów sąd ustala i przyznaje biegłemu wynagrodzenie za wykonaną pracą, a ponadto – zwrot kosztów materiałów i innych wydatków niezbędnych do wydania opinii. Jeżeli wynagrodzenie biegłego jest określone stawką godziną, której podstawy obliczania zostały wyżej przedstawione, wraz z rachunkami i w/w dokumentami, biegły sądowy przedstawia dwa egzemplarze karty pracy.
Przewodniczący na rozprawie ustala należności przyznane biegłemu sądowemu za wykonaną pracę, uwzględniając przy tym: koszty zużytych materiałów, a także inne wydatki niezbędne do sporządzenia opinii. Sąd określa wysokość wynagrodzenia w w/w granicach, uwzględniając posiadane przez biegłego kwalifikacje, nakład pracy i czas poświęcony na sporządzenie opinii, a także pokrycie przez biegłego bieżących wydatków niezbędnych do wykonana zleconej opinii. Sąd o wynagrodzeniu biegłego sądowego orzeka w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie (które może wnieść biegły, ale także strony). Kwoty przyznane biegłemu w wyżej wskazanym postanowieniu powinny być wypłacone niezwłocznie biegłemu albo przekazane przekazem pocztowym, wolnym od opłat.
