Uchybienie terminowi
Przestrzeganie terminów w postępowaniu sądowym jest niezwykle istotne, gdyż czynność dokonana po jego upływie jest bezskuteczna. Bezskuteczność czynności może powodować skutki dwojakiego rodzaju:
ogólne – niezależne od rodzaju czynności: sąd nie weźmie takiej czynności pod rozwagę (art.167 k.p.c.), bądź sąd może nałożyć obowiązek zwrotu kosztów (gdy uzna, uchybienie terminu za przejaw niesumiennego lub oczywiście niewłaściwego postępowania, art.103 k.p.c.)
szczególne – uzależnione od rodzaju czynności prawnej – np. zwrot pisma procesowego, odrzucenie pozwu, odrzucenie apelacji.
Wyjściem z takiej sytuacji jest złożenie przez stronę wniosku o przywrócenie terminu, jednakże jego uwzględnienie przez sąd będzie zależało od spełnienia określonych przesłanek.
Wniosek o przywrócenie terminu
Wniosek taki musi odpowiadać:
a) warunkom formalnym
wniosek musi spełniać warunki określone dla pisma procesowego, tj. zawierać oznaczenie sądu, do którego jest kierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, treść wniosku, podpis stron albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, wymienienie załączników; jeżeli jest to pierwsze pismo w sprawie powinno zawierać także oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, zaś pisma dalsze sygnaturę akt.
należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek, można przedstawić także dowody na ich poparcie,
wraz z wnioskiem należy dokonać czynności, do której odnosi się termin.
Pismo wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu należy wnieść do sądu, w którym czynność miała być dokonana. W razie niezachowania warunków formalnych przewodniczący wzywa wnioskodawcę do poprawienia lub uzupełnienia wniosku w terminie tygodnia, a po bezskutecznym upływie tego terminu zwraca wniosek wnioskodawcy.
b) warunkom dopuszczalności
Termin, którego wnioskodawca domaga się przywrócenia musi mieć charakter przywracalny – co do zasady prawie wszystkie terminy do dokonania czynności uczestników postępowania są przywracalne.
Uchybienie terminu musi pociągać za sobą ujemne skutki procesowe dla strony – inaczej przywrócenie terminu będzie niedopuszczalne.
Czynność, do której odnosi się termin, musi być aktualna ze względu na stan postępowania.
Wnioskodawca musi posiadać legitymację do złożenia wniosku.
Wniosek powinien być złożony w terminie tygodniowym od czasu ustania przyczyny uchybienia. Ponadto po upływie roku od uchybionego terminu jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych.
W przypadku wniosku o przywrócenie terminu do złożenia środka zaskarżenia od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa, rozwód albo ustalającego nieistnienie małżeństwa oraz od postanowienia uznającego tego rodzaju wyrok sądu zagranicznego, jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po uprawomocnieniu się wyroku nowy związek małżeński, przywrócenie terminu jest niedopuszczalne.
W razie braku któregokolwiek z warunków dopuszczalności sąd wniosek odrzuca.
c) warunkom zasadności
Termin może zostać przywrócony tylko wtedy, gdy strona nie dokonała czynności procesowej bez swojej winy.
Niezachowanie tej przesłanki powoduje oddalenie wniosku przez sąd.
Skutki zgłoszenia wniosku
Zgodnie z art.172 k.p.c. złożenie wniosku o przywrócenie terminu przez uczestnika postępowania nie wstrzymuje postępowania w sprawie, ani wykonania orzeczenia. Jednak stosownie do okoliczności, sąd może wstrzymać postępowanie lub wykonania orzeczenia – postanowienie w tych sprawach jest wydawane na posiedzeniu niejawnym.
Ponadto skutkiem złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środka zaskarżenia od orzeczenia i jego uwzględnienia jest upadek prawomocności tego orzeczenia.
Rozpoznanie wniosku o przywrócenie terminu musi nastąpić na rozprawie. W przypadku uwzględnienia go, sąd może natychmiast przystąpić do rozpoznania sprawy.
