W części wstępnej sentencji wyroku wymienia się:
– sygnaturę akt sądowych,
– nagłówek w brzmieniu „Wyrok w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”,
– sąd oraz jego wydział,
– sędziów wraz z ich stanowiskami służbowymi,
– prokuratora wraz z jego stanowiskiem służbowym, jeżeli brał udział w sprawie,
– protokolanta wraz z jego stanowiskiem służbowym,
– datę i miejsce rozpoznania sprawy oraz datę i miejsce wydania wyroku,
– strony, podając ich imiona i nazwiska z zaznaczeniem powoda i pozwanego (dodatkowo wymienia się, jeżeli występują w sprawie, interwenientów i przedstawicieli ustawowych stron, jeżeli nie działają one samodzielnie),
– przedmiot sporu (należy zrobić to jak najdokładniej, aby zakreślić w ten sposób powagę rzeczy osądzonej).
W rozstrzygnięciu sentencji wyroku zawiera się orzeczenie o roszczeniach powoda zawartych w powództwie.
Sentencja wyroku musi być podpisana przez skład sądu, który orzekał w danej sprawie. Należy pamiętać, że nie wszystkie wyroki zawierają uzasadnienie, zatem sentencja powinna być sformułowana w sposób jasny. Podlega ona ogłoszeniu, które następuje na posiedzeniu jawnym, nawet wtedy, gdy rozprawa odbyła się przy drzwiach zamkniętych. Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na tym samym posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę, jednak ze względu na szczególną zawiłość sprawy jest możliwe odroczenie ogłoszenia wyroku na czas nieprzekraczający dwóch tygodni.
Ogłoszenie wyroku jest poprzedzone naradą sędziów, spisaniem i podpisaniem sentencji. Nawet jeżeli sprawa jest rozpatrywana przez jednego sędziego, zarządza on przerwę, niezbędną do zastanowienia się nad rozstrzygnięciem, spisania i podpisania sentencji. Narada sędziów jest tajna. Nie mogą brać w niej udziału żadne osoby trzecie, poza protokolantem (jego obecność również można wykluczyć). Sędziowie głosują w kolejności od najmłodszego stażem, chyba że jest wyznaczony sędzia sprawozdawca –wówczas to on głosuje jako pierwszy. Wyrok zapada większością głosów. Sędziowie mają obowiązek głosowania, nie mogą wstrzymać się od głosu. Mają jednak prawo do sformułowania zdania odrębnego. Podczas ogłaszania wyroku, sędzia informuje jedynie o fakcie jego sporządzenia. Uzasadnienie zdania odrębnego zamieszcza się w aktach sprawy. Strony mogą się z nim zapoznać, robić jego odpisy (jednak nie mogą otrzymać jego uwierzytelnionych odpisów) i powoływać się na nie w postępowaniu odwoławczym.
Po ogłoszeniu wyroku następuje jego ustne uzasadnienie. Jest ono ważnym elementem wyroku, ponieważ umiejętna argumentacja często odwodzi stronę przegraną w procesie od składania apelacji. Uzasadnienie ustne nie może różnić się merytorycznie od sporządzanego później uzasadnienia pisemnego (jeżeli jest wymagane). Można zaniechać ustnego uzasadnienia wyroku, jeżeli sprawa była rozpoznawana przy drzwiach zamkniętych albo przedstawienie motywów danego rozstrzygnięcia wymagałoby odnoszenia się do informacji niejawnych. Nie miałoby również żadnego celu uzasadnienie ustne w przypadku braku stron i innych osób na sali. Brak stron czy publiczności nie ma jednak znaczenia z przypadku ogłaszania sentencji wyroku.
Stronie, która działa bez profesjonalnego pełnomocnika a jest obecna przy ogłoszeniu wyroku przewodniczący powinien udzielić wskazówek co do sposobu i terminów wniesienia środka odwoławczego. Brak takiego pouczenia jest przesłanką dla zgłoszenia przez stronę wniosku o przywrócenie terminu do zaskarżenia wyroku.
Drugim elementem wyroku jest uzasadnienie (jeżeli jest ono sporządzane). Służy ono wyjaśnieniu stanowiska sądu w postępowaniu. Uzasadnienie sporządza się na wniosek strony, który składany może być w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji wyroku (wyjątkowo od dnia doręczenia wyroku, jeżeli dotyczy to osoby pozbawionej wolności, która nie mogła być obecna osobiście przy ogłaszaniu sentencji). Uzasadnienie sporządza się z urzędu, jeżeli strona zaskarżyła wyrok w ustawowymi terminie i środek zaskarżenia odpowiada wymaganiom Kodeksu postępowania cywilnego, a jedynie wcześniej nie złożyła wniosku o uzasadnienie wyroku, a także gdy wniesiona została skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Termin dla sporządzenia uzasadnienia jest jedynie terminem instrukcyjnym i wynosi dwa tygodnie. W sprawach szczególnie zawiłych prezes sądu może przedłużać ten termin do trzydziestu dni. Jest ono sporządzane przez przewodniczącego składu orzekającego, chyba że wyznaczony został sędzia sprawozdawca.
Rektyfikacja wyroku to jego sprostowanie, uzupełnienie i wykładnia dokonana przez sąd orzekający. Nie może ona prowadzić do zmiany merytorycznej treści wyroku, a jedynie ma na celu naprawienie jego wadliwości poprzez nadanie brzmienia, jakie sąd od początku chciał mu nadać. Sprostowanie dotyczy błędów pisarskich, rachunkowych i innych oczywistych omyłek (od razu poznawalnych).
Uzupełnienie wyroku może być dokonane na wniosek strony, jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które powinien był zamieścić z urzędu. Uzupełnieniu może podlegać jedynie sentencja wyroku, nigdy nie będzie to dotyczyło uzasadnienia. Następuje ono zawsze na wniosek wniesiony w terminie dwóch tygodni od dnia ogłoszenia wyroku. Uzupełnienia dokonuje sąd, który wydał wyrok.
Wykładnia wyroku ma na celu wyjaśnienie wątpliwości wynikłych przy wykonaniu wyroku w drodze egzekucji bądź też wątpliwości co do innych skutków wyroku. Wykładnia jest integralną częścią wyroku i ma taką samą jak on moc wiążącą.
