Zabezpieczenie dowodów w postępowaniu cywilnym – cz. 1

Zabezpieczenie dowodów w postępowaniu cywilnym – cz. 1

Zagadnienia wstępne

Zabezpieczenie dowodów stanowi antycypację właściwego postępowania dowodowego i ma charakter konserwacyjny. Może nastąpić w każdym postępowaniu, bez względu na jego przedmiot. (K. Piasecki [w:] Kodeks postępowania cywilnego Komentarz do art. 1-366, Tom I, K. Piasecki (red.), Warszawa 2010, art. 310 k.p.c., Legalis). Zgodnie z przepisem art. 310 k.p.c. przed wszczęciem postępowania na wniosek, a w toku postępowania również z urzędu, można zabezpieczyć dowód, gdy zachodzi obawa, że jego przeprowadzenie stanie się niewykonalne lub zbyt utrudnione, albo gdy z innych przyczyn zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy. Oznacza to, że można dokonać zabezpieczenia dowodu nie tylko po wytoczeniu powództwa, czyli w toku postępowania, ale także przed jego wszczęciem. Na ogół z wnioskiem wystąpi osoba, która ma zamiar wytoczyć powództwo. Jednakże osoba, która podejrzewa, że zostanie pozwana może także złożyć wniosek o zabezpieczenie dowodu. Wniosek może też złożyć prokurator a także organizacja społeczna. (K. Piasecki [w:] Kodeks postępowania cywilnego Komentarz do art. 1-366, Tom I, K. Piasecki (red.), Warszawa 2010, art. 310 k.p.c., Legalis). Przed wszczęciem postępowania zabezpieczenie jest dokonywane tylko na wniosek, w toku postępowania zaś sąd może zabezpieczyć dowód z urzędu (co nie wyklucza złożenia wniosku przez podmiot, który ma legitymację).

Możliwe jest zabezpieczenie dowodów w każdym postępowaniu, bez względu na jego przedmiot, oraz wszystkich środków dowodowych (lege non distinguente) (T. Ereciński [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga, Postępowanie zabezpieczające, Warszawa 2009, ss. 2308). Jednakże instytucja zabezpieczenia dowodów, o której mowa w art. 310 i n., nie może służyć temu, żeby przyszły powód miał w ten sposób upewnić się co do szans mającego się toczyć procesu. W szczególności nie można żądać w trybie tego przepisu przeprowadzenia ekspertyzy sądowo-lekarskiej w celu ustalenia, czy dokonane zabiegi lekarskie były prawidłowe i czy mogły one uzasadniać roszczenie odszkodowawcze (orzeczenie SN z dnia 26 lutego 1969 r., II CZ 6/69).

Przesłanki

1. Obawa niewykonalności przeprowadzenia dowodu. Może ona zachodzić w wypadku niebezpieczeństwa polegającego na tym, że strona przeciwna (lub przeciwnik) może usunąć dowód, zniszczyć go, zatrzeć ślady swojego niezgodnego z prawem zachowania, w razie wyjazdu świadka za granicę, a także w razie ciężkiej choroby zagrażającej życiu świadka (K. Piasecki [w:] Kodeks postępowania cywilnego Komentarz do art. 1-366, Tom I, K. Piasecki (red.), Warszawa 2010, art. 310 k.p.c., Legalis). Obawa musi być rzeczywista a nie oparta na subiektywnych ocenach (T. Ereciński [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga, Postępowanie zabezpieczające, Warszawa 2009, ss. 2308).

2. Obawa zbytniego utrudnienia przeprowadzenia dowodu. To sytuacje, gdy na skutek np. upływu czasu, zmiany warunków klimatycznych, zmiany pory roku utrudnione będzie odtworzenie istniejącego aktualnie stanu rzeczy (np. w razie istnienia szkód w środowisku naturalnym człowieka, w razie potrzeby stwierdzenia stanu rzeczy, w szczególności rozmiaru szkód spowodowanych katastrofą budowlaną, komunikacyjną) (K. Piasecki [w:] Kodeks postępowania cywilnego Komentarz do art. 1-366, Tom I, K. Piasecki (red.), Warszawa 2010, art. 310 k.p.c., Legalis). Obawa musi być rzeczywista a nie oparta na subiektywnych ocenach (T. Ereciński [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga, Postępowanie zabezpieczające, Warszawa 2009, ss. 2308).

3. Potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy z innych przyczyn. Chodzi o stan rzeczy istotny z punktu widzenia prawa. Dotyczy to chociażby procesów o ochronę naruszonego posiadania, postępowania rozgraniczeniowego (K. Piasecki [w:] Kodeks postępowania cywilnego Komentarz do art. 1-366, Tom I, K. Piasecki (red.), Warszawa 2010, art. 310 k.p.c., Legalis).

Polecane

Najnowsze