Przedmiot zapisu windykacyjnego
Jak mówi nam nowo dodany art. 981¹. § 1. w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny). Oznacza to, że zapis windykacyjny może być sporządzony tylko i wyłącznie w formie aktu notarialnego.
W paragrafie drugim artykułu 981¹, znajduje się katalog przedmiotów na których rzecz może zostać ustanowiony zapis windykacyjny. Są to:
rzeczy oznaczone co do tożsamości,
zbywalne prawa majątkowe,
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolne,
ustanawiane na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności.
Bezskuteczność
Według artykułu 981 2 zapis windykacyjny jest bezskuteczny, jeżeli w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Jeżeli przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot majątkowy, który miał być obciążony użytkowaniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia.
Termin i warunek
Jak wiadomo zapis zwykły może być ustanowiony z zastrzeżeniem terminu i warunku. Natomiast jak wskazuje art. 981³. § 1. Zastrzeżenie warunku lub terminu uczynione przy ustanawianiu zapisu windykacyjnego uważa się za nieistniejące. Jeżeli jednak z treści testamentu lub okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia zapis nie zostałby uczyniony, zapis windykacyjny jest nieważny.
Skutki zastrzeżenia warunku lub terminu
Artykuł 981³. § 2 statuuje, że w przypadku gdy, zapis windykacyjny jest nieważny ze względu na zastrzeżenie warunku lub terminu, to wywołuje on skutki zapisu zwykłego uczynionego pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, chyba, że co innego wynika z treści testamentu lub z okoliczności.
Odrzucenie
Zgodnie z art. 9815 przepisy o powołaniu spadkobiercy, przyjęciu i odrzuceniu spadku, o zdolności do dziedziczenia i o niegodności stosuje się odpowiednio do zapisów windykacyjnych. Co za tym idzie, spadkobierca ma sześć miesięcy na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. W przypadku braku takiego oświadczenia, skutkuje to przyjęciem spadku.
Zarząd
Dzięki obowiązującej nowelizacji spadkodawca może powołać wykonawcę testamentu do sprawowania zarządu przedmiotem zapisu windykacyjnego, do chwili objęcia we władanie tego przedmiotu przez osobę, na której rzecz uczyniono zapis windykacyjny. (art. 9901).
Odpowiedzialność za długi spadkowe
Kolejno omawianą nowelizacją zostały dodane artykułu 10341 – 1034 3 , w których została unormowana odpowiedzialność zapisobiercy windykacyjnego za długi spadkowe.
A więc do chwili działu spadku wraz ze spadkobiercami solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe ponoszą także osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.
Co więcej – rozliczenia między spadkobiercami i osobami, na których rzecz zostały uczynione zapisy windykacyjne, następują proporcjonalnie do wartości otrzymanych przez nich przysporzeń. Spadkobiercom uwzględnia się ich udział w wartości ustalonego inwentarzu stanu czynnego spadku.
Od chwili działu spadku spadkobiercy i osoby, na których rzecz zostały uczynione zapisy windykacyjne, ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe proporcjonalnie do wartości otrzymanych przez nich przysporzeń.
Odpowiedzialność osoby, na które rzecz został uczyniony zapis windykacyjny za długi spadkowe, jest ograniczona do wartości przedmiotu zapisu windykacyjnego według stanu i cen z chwili otwarcia spadku.
Zapis windykacyjny jest nową instytucją wprowadzoną do polskiego prawa spadkowego. Przede wszystkim, dzięki niemu zostaną skrócone ciągnące się latami postępowania sądowe dotyczące nabycia spadku. Niewątpliwie ta nowa instytucja sprzyja wzmocnieniu woli spadkodawcy, który pragnie przekazać określoną cześć majątku określonej osobie.
