W myśl art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (u.s.d.g.) przepisów ustawy nie stosuje się do „działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów”. Oznacza to, że zarobkowe prowadzenie takiej działalności w sposób zorganizowany i ciągły jest działalnością gospodarczą o jakiej mówi art. 2 u.s.d.g. tyle, że przepisy ustawy wyłączają ją spod swoich rozwiązań i rygorów. W praktyce zatem pojęcie działalności gospodarczej nie jest traktowane w sposób jednolity, co może być przyczyną nieporozumień, gdy chodzi o jednolity rynek wewnętrzny Unii Europejskiej, którego częścią jest Polska. Warto jednak zaznaczyć, że art. 3 u.s.d.g. jest przepisem wprowadzającym wyjątek, a zatem nie może być interpretowany w sposób rozszerzający, dlatego też działalność polegająca np. na przetwórstwie warzyw i owoców jest działalnością gospodarczą wykonywaną przez przedsiębiorcę, co podkreślił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 25 mają 2006r. (VI SA/Wa 255/06).
Działalność wytwórcza w rolnictwie.
Wyłączenie to ma charakter podmiotowy, gdyż odnosi się nie do grupy podmiotów a do określonej działalności. Jest ono związane z tradycyjnym pojmowaniem działalności rolniczej jako niebędącej aktywnością prowadzoną przez przedsiębiorcę. Wyłączenie obejmuje jedynie wytwórczą działalność w rolnictwie, należy jednak przyjąć, że odnosi się ono także do handlu produktami uzyskanymi w wyniku prowadzenia działalności tego rodzaju. W sensie ekonomicznym działalność wytwórcza w rolnictwie wykazuje cechy swoiste, wyróżniające ją od typowej działalności gospodarczej, jak np. sezonowość, silne uzależnienie od pogody czy częste powiązanie z prowadzeniem gospodarstwa domowego, w związku z czym w tym zakresie stosuje się inne akty ustawowe. Art. 3 u.s.d.g. znajduje zastosowanie do działalności wytwórczej w rolnictwie, bez względu na skalę czy zakres. Pojemność użytego sformułowania poddawana jest w literaturze krytyce, gdyż nie wprowadza rozróżnienia między drobnymi rolnikami i gospodarstwami, które w zasadzie prowadzą działalność o charakterze przemysłowym.
Agroturystyka.
Zgodnie z treścią art. 3 u.s.d.g. pod pojęciem działalności agroturystycznej należy rozumieć wynajmowanie przez rolników pokoi, sprzedaż posiłków domowych oraz świadczenie innych usług związanych z pobytem turystów w gospodarstwach rolnych. Wyłączenie w zakresie agroturystyki ma zastosowanie jedynie do tych podmiotów, które możemy uznać za rolników. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie podaje nam jednak definicji pojęcia rolnik, dlatego pomocniczo możemy odwołać się tutaj do ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego i zawartej w niej definicji rolnika indywidualnego, którym zgodnie z art. 6 tej ustawy jest osoba fizyczna będąca właścicielem lub dzierżawca nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni użytków rolnych nieprzekraczającej 300ha, a ponadto prowadząca osobiście gospodarstwo rolne, posiadająca kwalifikacje rolnicze oraz zamieszkała w gminie, na której obszarze położona jest jedna nieruchomość wchodząca w skład tego gospodarstwa. Również i to wyłączenie, mające charakter podmiotowy, jest poddawane krytyce, jako traktujące w różny sposób analogiczną działalność, gdyż działalność osób niebędących rolnikami, ale mieszkających na wsi i mogących trudnić się opisaną w przepisie działalnością o charakterze agroturystycznym w pełni podlega reżimowi ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
