W znaczeniu prawnym firma oznacza nazwę, pod którą przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową (W. Popiołek [w:], Kodeks Cywilny, Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2008, s. 159). Zgodnie z przepisem art. 432 Kodeksu Cywilnego przedsiębiorca działa pod firmą. Przedsiębiorcą jest natomiast zgodnie z przepisem art. 431 Kodeksu Cywilnego osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
W doktrynie i orzecznictwie wymienia się następujące funkcje firmy (J. Szwaja [w:] Kodeks spółek handlowych, Pozakodeksowe prawo handlowe, Tom V,. Komentarz pod red. S. Sołtysińskiego, Warszawa 2008, Legals i wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 2006-03-14, I ACa 2057/05):
1. Indywidualizująca – firma służy identyfikacji przedsiębiorcy. Dzięki niej osoby trzecie mogą rozróżniać działające na rynku podmioty oraz ich formy prawne np. Kowalski i syn sp. j.;
2. Reklamowa – firma ma także zadania reklamowe i marketingowe. Służy promocji przedsiębiorcy i jego działalności np. w zakresie pochodzenia produktów. Przedsiębiorcy dążą do upowszechniania swojej firmy w świadomości osób trzecich. Firma może zostać także zarejestrowana jako znak towarowy;
3. Ochronna – firma ma znaczenie w zakresie ochrony konsumentów;
Prawo firmowe to zespół norm regulujących tworzenie, używanie, rozporządzanie i ochronę firmy. Realizacji prawa firmowego służą następujące zasady (Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2009, s. 92-95):
1. Zasada prawdziwości firmy – dane, które są podane w firmie muszą być prawdziwe i rzeczywiste. Istnieje także zakaz wprowadzania danych, które mogłyby wprowadzać w błąd. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku oraz Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia (art. 433 Kodeksu Cywilnego).
2. Zasada jedności firmy – przedsiębiorca może działać tylko pod jedną firmą. Nie jest możliwe, aby jeden przedsiębiorca działał pod kilkoma firmami.
3. Zasada ciągłości firmy – to możliwość korzystania przez przedsiębiorcę z dotychczasowej firmy, która jest kontynuacją dobrej sławy, marki, jakości.
4. Zasada wyłączności firmy – firma każdego przedsiębiorcy powinna się dostatecznie odróżniać od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku (art. 433 Kodeksu Cywilnego). Warunek zostaje spełniony, gdy przeciętny człowiek jest w stanie zauważyć różnice w firmach przedsiębiorców i je odróżnić.
5. Zasada jawności firmy – to obowiązek wpisu firmy do rejestru (art. 432 § 2 Kodeksu Cywilnego), który jest jawny i ogólnodostępny.
6. Zasada niezbywalności firmy – firma nie może być zbyta (art. 439 Kodeksu Cywilnego), bo identyfikuje przedsiębiorcę a nie przedsiębiorstwo.
Firma złożona jest z dwóch składników to jest (Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2009, s. 96-97):
1. korpusu stanowiącego podstawowy trzon, rdzeń firmy. Każda firma musi mieć korpus, którego reguły określają obowiązujące przepisy prawne (J. Szwaja [w:] Kodeks spółek handlowych, Pozakodeksowe prawo handlowe, Tom V,. Komentarz pod red. S. Sołtysińskiego, Warszawa 2008, Legalis).
2. dodatków stanowiących elementy uzupełniające korpusu. Wyróżnia się dodatki:
a. obligatoryjne – forma prawna przedsiębiorcy, np. sp. , sp. z o. o., S.A..
b. fakultatywne – dowolnie dobrane elementy wskakujące przykładowo na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.
