Przejście do omówienia zagadnień dotyczących problematyki związanej z reklamą produktów kosmetycznych wymaga przedstawienia kilku zagadnień szczegółowych o charakterze wprowadzającym, które ułatwią zrozumienie dalszych rozważań w tej materii. Nadto, zdaniem Autora, zasadne wydaje się przytoczenie słusznego poglądu A. Malarewicz, która pisze, że „przepisy tej ustawy [ustawy o kosmetykach – przyp. aut.] nie rozgraniczają wymogów dotyczących informacji na opakowaniach kosmetyków i ich reklamy. Należy zatem wnioskować, że mamy tutaj tożsamość wymogów” (A. Malarewicz, Konsument a reklama. Studium cywilnoprawne, Warszawa 2009, s. 146). W oparciu o przedstawiony pogląd podnieść trzeba, że przepisy ustawy o kosmetykach (dalej: u.o.k.) stanowiące o wymogach związanych z oznaczeniem opakowań kosmetyków będą jednocześnie regulować kwestię reklamy tych produktów. Nadto reklama nie może być sprzeczna z treścią oznakowania produktu kosmetycznego, gdyż obie te wypowiedzi dotyczą tego samego produktu (R. Sagan, Reklama żywności w świetle polskiego prawa, Przegląd Prawa Handlowego 1996, nr 5, s. 16-23 cyt. za K. Grzybczyk, Prawo reklamy, wyd. 2, Warszawa 2008, s. 175).
Definicja kosmetyku
Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy o kosmetykach, kosmetykiem jest każda substancja chemiczna lub mieszanina, przeznaczone do zewnętrznego kontaktu z ciałem człowieka: skórą, włosami, wargami, paznokciami, zewnętrznymi narządami płciowymi, zębami i błonami śluzowymi jamy ustnej, których wyłącznym lub podstawowym celem jest utrzymanie ich w czystości, pielęgnowanie, ochrona, perfumowanie, zmiana wyglądu ciała lub ulepszenie jego zapachu.
Oznakowanie (reklama) kosmetyków
Polski ustawodawca nałożył w u.o.k. na producentów kosmetyków obowiązek szczegółowego oznakowania opakowań produktów kosmetycznych, które są wprowadzane do obrotu. Powinno być ono czytelne i widoczne oraz łatwe do usunięcia (K. Grzybczyk, Prawo reklamy…, s. 187). Ma to przede wszystkim na celu uchronienie konsumentów przed wprowadzeniem ich w błąd. A. Malarewicz wywodzi nadto, że „(…) różnorodność produktów tego rodzaju [kosmetyków – przyp. aut.] spowodowała konieczność pewnego określenia zakresu informowania o nich i ich reklamowanie” (A. Malarewicz, Konsument a reklama…, s. 147).
Jednostkowe opakowanie, o którym mowa powinno zawierać następujące dane:
– nazwę handlową kosmetyku,
– informacje dotyczące producenta, które umożliwiłyby jego identyfikację,
– ilość nominalną kosmetyku w opakowaniu,
– termin trwałości kosmetyku,
– szczególne ostrzeżenia przy korzystaniu z kosmetyku,
– dane pozwalające zidentyfikować serię kosmetyku,
– wykaz składników określonych nazwami przyjętymi w Międzynarodowym Nazewnictwie Składników Kosmetyków (wykaz ten przedstawia się jednak tylko na zewnętrznym, jednostkowym opakowaniu kosmetyku – art. 6 ust. 4 u.o.k).
W sytuacji, gdy nie jest możliwe umieszczenie odpowiedniej informacji na opakowaniu kosmetyku ze względu na jego wielkość, zamieszcza się ja tylko na opakowanie zewnętrznym (np. pudełko od kremu, kremu do golenia). Nadto, jeżeli ze względu na wielkość lub kształt opakowania nie jest możliwe podanie na opakowaniu jednostkowym zewnętrznym ostrzeżeń lub informacji, mogą one być podane na dołączonej ulotce, nalepce, taśmie lub kartce. W tym przypadku na pojemniku lub opakowaniu jednostkowym zewnętrznym umieszcza się skróconą informację lub znak graficzny wskazujący na dołączenie tych informacji (art. 6 ust. 6 u.o.k.).
Natomiast w sytuacji, gdy nie jest możliwe ze względu na wielkość lub kształt opakowania, aby informacje wymienione w art. 6 ust. 2 pkt 8 u.o.k. (wykaz składników określonych nazwami przyjętymi w Międzynarodowym Nazewnictwie Składników Kosmetyków) były podane na dołączonej ulotce, nalepce, taśmie lub kartce, informacje te powinny być umieszczone bezpośrednio na pojemniku lub w miejscu dostępnym dla kupującego, w którym kosmetyk jest wystawiony do sprzedaży (art. 6 ust. 7 u.o.k.). Z kolei, gdy kosmetyk nie jest pakowany w opakowanie zbiorcze, ale jest pakowany w punkcie sprzedaży na prośbę kupującego lub jest pakowany zbiorczo do bezpośredniej sprzedaży, informacje powinny być umieszczone na pojemniku lub opakowaniu, w którym kosmetyk jest wystawiony do sprzedaży (art. 6 ust. 8 u.o.k.).
Etykiety oraz wszelkiego rodzaju druki reklamowe, jak wskazuje A. Malarewicz, powinny zawierać w szczególności (taż, Konsument a reklama…, s. 147):
– imię i nazwisko wytwórcy (producenta), firmę oraz jej adres (jeżeli producent umieścił na pojemniku lub opakowaniu jednostkowym zewnętrznym więcej niż jeden adres producenta, to adres, pod którym przechowywane są informacje o kosmetyku, powinien być podkreślony),
– nazwę środka kosmetycznego,
– skład ilościowy i jakościowy kosmetyku w jednostkowym opakowaniu oraz informację o sposobie jego użycia, a w przypadku produktów kosmetycznych podlegających rejestracji (np. środki na odciski, do barwienia włosów) – numer rejestru.
Ustawa o kosmetykach wprowadza możliwość pewnych odstępstw dotyczących informacji, które powinny znaleźć się na opakowaniu produktu kosmetycznego. Przykładem może być tutaj chęć nie ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa przez wytwórcę kosmetyku. Wówczas, podmiot zainteresowany, powinien wystąpić z wnioskiem do Głównego Inspektora Sanitarnego o wyrażenie zgody na nie ujawnianie na opakowaniu jednostkowym nazw jednego lub kilku składników kosmetyku (art. 7 ust. 1 u.o.k.). W przypadku zgody wskazanego wyżej organu, uwzględniającej wniosek wytwórcy (producenta), wydawana jest decyzja wraz z numerem zastępującym nazwę składnika kosmetyku. Wówczas na jednostkowym opakowaniu kosmetyku umieszcza się numer składnika nadany przez Głównego Inspektora Sanitarnego.
Za wprowadzenie do obrotu kosmetyku źle oznakowanego grozi kara aresztu lub grzywny.
Bibliografia:
1. K. Grzybczyk, Prawo reklamy, wyd. 2, Warszawa 2008.
2. A. Malarewicz, Konsument a reklama. Studium cywilnoprawne, Warszawa 2009.
3. R. Sagan, Reklama żywności w świetle polskiego prawa, Przegląd Prawa Handlowego 1996, nr 5, s. 16-23.
