Odpowiedzialność za szkodę w mieniu powierzonym

Odpowiedzialność za szkodę w mieniu powierzonym

Indywidualna odpowiedzialność za szkodę w mienie powierzonym

Wskazany rodzaj odpowiedzialności dotyczy mienia w postaci: pieniędzy, papierów wartościowych, kosztowności, narzędzi i instrumentów, podobnych przedmiotów, środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego, jak również innego mienia, aniżeli wyżej wymienione. Koniecznym warunkiem pociągnięcia pracownika do odpowiedzialności jest powierzenia mu przedmiotowego mienia, bezprawność zachowania oraz powstanie szkody w powierzonym mieniu. Do przesłanek, których pracodawca w zasadzie nie jest zobowiązany wykazywać, należy zaliczyć winę pracownika oraz związek przyczynowy między zaistniałą szkoda a niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem obowiązków pracowniczych. Jeśli chodzi o powierzenie mienia, to ustawodawca wyraźnie wskazuje, że musi ono nastąpić z obowiązkiem zwrotu bądź wyliczenia się. Poza tym ma być to mienie, które w ogóle nadaje się do powierzenia, a więc w przypadku którego możliwe jest wskazanie jego rodzaju oraz wartości. Warunkiem koniecznym jest również możliwość sprawowania przez pracownika nad nim pieczy. Dla celów dowodowych wskazane jest zachowanie formy pisemnej, poświadczającej przekazanie mienie i jego przedmiot.
Bezprawność zachowania pracownika polega na naruszeniu obowiązków pracowniczych, polegających przede wszystkim na niewłaściwym sprawowaniu pieczy nad powierzonym mieniem i w konsekwencji brakiem możliwości jego zwrotu bądź wyliczenia się. Przez zwrot należy rozumieć oddanie przez pracownika pracodawcy w posiadanie wcześniej przekazanego mienia w ustalonej ilości, wartości oraz jakości. Skutkiem bezprawnego zachowania pracownika ma być szkoda w powierzonym mieniu. Obejmuje ona zarówno stratę jak i utracone korzyści.
Odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone, podobnie jak w przypadku ogólnej odpowiedzialności materialnej, opiera się na zasadzie winy. Różnica polega jednak na odmiennym ukształtowaniu ciężaru dowodu. Od odpowiedzialności pracownik może się uwolnić, jeśli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia. Nie znajduje zastosowania art. 116 k.p. Pracodawca jest zatem zobowiązany udowodnić jedynie zaistnienie oraz wysokość szkody w powierzonym mieniu. Pracownik może się jednak zwolnić od odpowiedzialności, jeśli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych.
Wspólna odpowiedzialność za szkodę w mieniu powierzonym

Na zasadach określonych w art. 124 k.p. pracownicy mogą przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone im łącznie z obowiązkiem wyliczenia się. Podstawą łącznego powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności materialnej, zawarta na piśmie przez pracowników z pracodawcą. Zasady wspólnego powierzania mienia z obowiązkiem wyliczenia się stosuje się z zakładzie pracy lub ego wydzielonej części, w której odbywa się sprzedaż, produkcja lub świadczenie usług albo przechowuje się mienie stanowiące przedmiot powierzenia i oddzielnego rozliczania się. Pracownicy mogą wówczas przyjąć na podstawie pisemnej umowy zawartej z pracodawcą wspólna odpowiedzialność materialną za szkody spowodowane powstaniem niedoboru w powierzonym im łącznie mieniu, jeżeli liczba pracowników w miejscu powierzenia mienia nie przekracza:
– 8 osób – przy pracy na jedną zmianę
– 12 osób – przy pracy na dwie zmiany
– 16 osób – przy pracy na trzy zmiany
W zakładach usługowych, w zakładach żywienia zbiorowego oraz w sklepach samoobsługowych pracownicy mogą przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną, jeżeli ich liczba w miejscu powierzenia mienia nie przekracza 24 osób na jedną zmianę. Umowa o wspólnej odpowiedzialności materialnej może być zawarta, jeżeli na przyjęcie wspólnej odpowiedzialności materialnej wyrażają zgodę wszyscy pracownicy zatrudnieni w miejscu powierzenia mienia. Pracownicy ponoszący wspólną odpowiedzialność materialną odpowiadają w częściach określonych w umowie. Jeżeli jednak szkoda w całości lub w części została spowodowana przez niektórych pracowników, za całość szkody lub za stosowną jej część odpowiadają sprawcy szkody. Pracownik może wypowiedzieć umowę o wspólnej odpowiedzialności materialnej na piśmie na 14 dni naprzód.

Polecane

Najnowsze