Specyfika terminów dawności w prawie pracy

Specyfika terminów dawności w prawie pracy

Klasyfikacja terminów

W literaturze przedstawia się następującą klasyfikację terminów dawności w prawie pracy:

– przedawnienie roszczeń,

– terminy zawite,

– inne terminy specyficzne dla prawa pracy.

Terminy przedawnienia roszczeń

Przedawnienie jest instytucją, która umożliwia uchylenie się – po upływie określonego terminu – od zaspokojenia roszczenia. Według postanowień kodeksu pracy, roszczenia przedawnionego nie można dochodzić, chyba, że ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, zrzeka się korzystania z przedawnienia. Sąd nie uwzględni zarzutu przedawnienia z urzędu, a jedynie na zarzut pozwanego. Takie stanowisko podkreślił także Sąd Najwyższy.

Przepisy kodeksu pracy przewidują możliwość zrzeczenia się zarzutu przedawnienia. Zrzeczenie możliwe jest dopiero po upływie terminu przedawnienia. Zrzeczenie może nastąpić zarówno w formie wyraźniej, jak i dorozumianej.

Fakt, że roszczenie uległo przedawnieniu nie oznacza, że przestało ono istnieć. Po upływie terminu przedawnienia roszczenia takiego nie można dochodzić w drodze przymusowej, ale nic nie stoi na przeszkodzie jego dobrowolnego wykonania.

W prawie pracy ustawodawca przewidział ogólny 3-letni termin przedawnienia. Biegnie on od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jednak przewidziano także inne terminy. I tak:

– roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia,

– w sytuacji, gdy pracownik wyrządził szkodę umyślnie obowiązują ogólne zasady określone w kodeksie cywilnym,

– roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem organu powołanego do rozstrzygania sporów, roszczenia stwierdzone ugodą zawartą przed organem w trybie przepisów kodeksu pracy, przedawnia się z upływem 10 lat od uprawomocnienia się orzeczenia lub zawarcia ugody.

Terminy zawite

Upływ terminu zawitego powoduje, że nie można dokonać określonej, niezbędnej czynności. Sąd uwzględnia upływ takiego terminu z urzędu. Kodeks pracy przewiduje takie terminy, których upływ powoduje, że nie można dochodzić już swoich roszczeń. Terminem takim będzie, np. 14 dni na wystąpienie do sądu pacy o uchylenie zastosowania kary porządkowej w wypadku uprzedniego wniesienia sprzeciwu (do pracodawcy).

Inne terminy

W przepisach prawa pracy występują także specyficzne terminy, których upływ powoduje różne skutki prawne.

Wśród nich można wyróżnić takie, które ograniczają dochodzenie roszczeń w czasie. Wśród takich terminów warto wyróżnić, np. 7 – dniowy termin na wystąpienie do sądu pracy z żądaniem sprostowaniem świadectwa pracy (liczony od doręczenia odmowy sprostowania świadectwa przez pracodawcę), czy 7 – dniowy termin na odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę (liczony od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę). Jeśli pracownik nie dokonał tych czynności w terminie bez swojej winy, sąd pracy na jego wniosek przywróci je. Jak widać nie są to terminy zawite, gdyż można je przywrócić, nie są to też terminy przedawnienia, gdyż podlegają uwzględnieniu z urzędu. W literaturze proponuje się więc bardzo przekonujące określenie ich jako „terminów zbliżonych do zwitych”.

Terminy materialno – prawne a terminy procesowe

Należy zaznaczyć, że terminy prawa materialnego trzeba odróżnić od terminów procesowych, czyli takich, które wywołują skutki jedynie w sferze formalno – prawnej, czyli procesowej. Przekroczenie tych ostatnich spowoduje, że pozew będzie podlegał odrzuceniu. Przekroczenie terminów prawa materialnego powoduje jego oddalenie. Różnica tkwi więc w rodzaju orzeczenia, jakie wyda sąd.

Polecane

Najnowsze