Stopy procentowe składek na ubezpieczenie społeczne – cz. II

Stopy procentowe składek na ubezpieczenie społeczne – cz. II

Aktualny wymiar stopy procentowej składek

Od 2003 r. jedna, 45-procentowa składka na ubezpieczenie społeczne została zastąpiona czterema składkami. Przeznaczone są one na cztery rodzaje ubezpieczeń, co obrazuje poniższe wyliczenie:

Ubezpieczenie Stopa procentowa składki (w % podstawy wymiaru – kolejno: ogółem, pracownik, pracodawca):

Emerytalne – 19,52; 9,76; 9,76

Rentowe – 6; 1,5; 4,5

Chorobowe – 2,45; 2,45; –

Wypadkowe – 0,40-8,12; 0; 0,40-8,12

Biorąc pod uwagę podział składki na ubezpieczonego i płatnika, składka przypadająca na ubezpieczonego wynosi 13, 71% podstawy wymiaru składki, na co składa się:

• 9,76% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie emerytalne,

• 1,5% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie rentowe,

• 2,45% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie chorobowe.

Warto zaznaczyć, że składka płatnika może być niższa lub wyższa od sumy składek ubezpieczonego. Wynikać to będzie z bezpośredniego uzależnienia od stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, która zgodnie z ustawą z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, może wynosić od 0,4 do 8,12% podstawy wymiaru. Sumując więc składkę na ubezpieczenie emerytalne (9,76%) i na ubezpieczenie rentowe (4,5%) oraz najwyższą i najniższą stopę procentową składki wypadkowej, otrzymamy wymiar składki płaconej przez pracodawcę. Mieści się ona ostatecznie w przedziale pomiędzy 14,66% a 22,38%.

Konkretna wysokość tej składki, jak również grupy działalności i kategorie działalności zostały określone w wymienionej tzw. ustawie wypadkowej oraz w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (DZ. U. Nr 200, poz. 1692 oraz obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 2002 r. o sprostowaniu błędu – Dz. U. Nr 203, poz. 1720).

Zgodnie z treścią wymienionego rozporządzenia, stopy procentowe składek dla płatników, o których mowa w art. 28 ust. 2 ustawy, ustala się jako iloczyn stopy procentowej składki określonej dla grupy działalności, do której został zakwalifikowany płatnik, oraz indywidualnego wskaźnika korygującego , przyjmującego wartość od 0,5 do 1,0 w zależności od kategorii ryzyka.

Podstawowe zasady różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków

Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe:

• zostaje ustalona na rok składkowy,

• dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności,

• dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustala Zakład jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik

składek, i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek,

• dla płatnika składek niepodlegającego wpisowi do rejestru REGON wynosi 50 % najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.

Ponadto ustawodawca nakłada na płatnika składki obowiązek udzielania do dnia 31 stycznia danego roku za poprzedni rok kalendarzowy informacji zawierającej jego dane osobowe oraz dane identyfikującej prowadzoną przez niego działalność gospodarczą. Jeżeli więc płatnik nie przekaże tych danych albo poda nieprawdziwe dane, co spowoduje:

• zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala, w drodze decyzji, stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150 % stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych.

Płatnik składek zobowiązany jest opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę;

• zawyżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych.

Oprócz tego inspektor pracy może wystąpić do jednostki organizacyjnej Zakładu właściwej ze względu na siedzibę płatnika składek z wnioskiem o podwyższenie płatnikowi składek, u którego w czasie dwóch kolejnych kontroli stwierdzono rażące naruszenie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, o 100 % stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalanej na najbliższy rok składkowy. Decyzję w tej sprawie wydaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Podsumowanie

W obecnym stanie prawnym stopa procentowa składki na ubezpieczenie społeczne stanowi conditio sine qua non systemu ubezpieczeń społecznych. O trafności tego rozwiązania legislacyjnego świadczy fakt, iż nie stanowi on nawet w znikomym stopniu przedmiotu prac tuzów rodzimej jurysprudencji czy orzecznictwa Sądu Najwyższego bądź Trybunału Konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej. Należy jednak przyznać, że trwałość tej niewątpliwie młodej konstrukcji prawnej zostanie finalnie zweryfikowana w najbliższych latach, gdyż miejmy nadzieję, że ostatecznie racjonalny polski ustawodawca dokona reformy systemu świadczeń emerytalnych.

Literatura

1. Dziubińska-Lechnio E., Orkiszewska E., Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Praktyczny poradnik, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2003.

2. Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, wyd. 2, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009.

3. Jończyk J., Prawo zabezpieczenia społecznego. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Bezrobocie i pomoc społeczna, wyd. 2 uaktualnione, Zakamycze 2003.

4. Szpor G., System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, wyd. 5, pod red. G. Szpor, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009.

Polecane

Najnowsze