Ochrona wierzycieli w łączeniu się spółek kapitałowych cz. 1

Ochrona wierzycieli w łączeniu się spółek kapitałowych cz. 1

W świetle art. 495 KSH majątek każdej z łączących się spółek powinien być zarządzany przez spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną oddzielnie. Celem odrębnego zarządu łączących się spółek po ich połączeniu jest ochrona wierzycieli tych spółek. Również sama zasada sukcesji uniwersalnej, będąca naczelną zasadą przy procesach połączeniowych jest mechanizmem gwarantującym ochronę wierzycieli łączących się spółek poprzez przejście wierzytelności na spółkę powstałą w wyniku łączenia. Należy przy tym wskazać, iż organy łączących się spółek nie odpowiadają za wadliwe prowadzenie postępowania łączeniowego wobec wierzycieli.

Przesłanki prowadzenia odrębnego zarządu

Czynnością, którą musi dokonać wierzyciel, aby w pełni sprawnie chronić swoje wierzytelności jest zgłoszenie przez niego żądania spełnienia świadczenia, na które opiewa wierzytelność. Żądanie to powinno być skierowane do spółki przejmującej, bądź spółki nowo zawiązanej. Nie ma znaczenia, czy wierzyciel jest związany ze spółką przejmowaną, przejmującą, czy spółkami łączącymi się. Z tej racji, że spółkami tymi mogą być tylko spółki kapitałowe, oświadczenie jest skutecznie złożone, jeżeli zostało dokonane wobec przynamniej jednego członka zarządu lub prokurenta

Wierzytelności, o których mowa w art. 495 KSH, muszą powstać przed wpisem połączenia do rejestru (493 § 2 KSH), a więc przed dniem połączenia. Nie ma znaczenia charakter wierzytelności, która może być zarówno wymagalna, jak i niewymagalna, pieniężna oraz opiewająca na świadczenie niepieniężne.

Żądanie spełnienia świadczenia powinno zostać zgłoszone w terminie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia połączenia, które następuje na wniosek spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej (art. 508 KSH). Należy przy tym wskazać, że termin sześciu miesięcy, trzeba rozpatrywać w sensie możliwości dowiedzenia się przez spółkę przejmującą albo nowo zawiązaną o tym żądaniu (na podstawie art. 61 KC). Jest to termin prekluzyjny, a więc nie podlega przywróceniu. Z uwagi na niedozwoloną wykładnię rozszerzającą nie można twierdzić, iż zgłoszone wierzytelności winny być udokumentowane. Leży to jednakże w interesie wierzyciela, aby takie wierzytelności odpowiednio udowodnić.

Zgłoszenie żądania spełnienia świadczenia powinno zostać dokonane pisemnie ad probationem, a więc dla celów dowodowych.

Sposób prowadzenia odrębnego zarządu

Ustawodawca nie określił expressis verbis sposobu prowadzenia odrębnego zarządu. Jednakże w doktrynie przyjęło się, iż należy przez to rozumieć głównie prowadzenie odrębnych rachunków, a także oddzielnych kont bankowych dla przechowywania gotówki uzyskanej ze sprzedaży przedmiotów należących do odrębnych majątków każdej z połączonych spółek, a nie o sprawowanie oddzielnego zarządu sensu stricto.

Odrębne zarządzanie majątkami połączonych spółek wymaga zwiększonej miary staranności. Staranność ta musi wynikać z zawodowego charakteru działalności członków zarządu, rady nadzorczej, a w przypadku spółki z o.o. również komisji rewizyjnej.

Okres prowadzenia odrębnego zarządu

Według przeważającej części doktryny obowiązek prowadzenia odrębnego zarządu powstaje z dniem połączenia. Z kolei według drugiej tezy, momentem powstania obowiązku prowadzenia odrębnego zarządu jest dzień ogłoszenia o połączeniu. Wiadomym jest, iż ustanie obowiązku prowadzenia odrębnego zarządu następuje z chwilą zaspokojenia lub zabezpieczenia wszystkich wierzycieli spółki, których wierzytelności podpadają pod zakres przepisu art. 495 § 1 KSH, tj. powstały przed dniem połączenia i zostały zgłoszone spółce w ciągu sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu. Termin ten może się oczywiście wydłużyć w przypadku, gdy spółka nie zdołała zaspokoić bądź zabezpieczyć swoich wierzycieli.

Bibliografia:

A. Kidyba, Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom 2, Warszawa 2010.

A. Witosz, Łączenie, podział i przekształcanie spółek handlowych, Warszawa 2010.

A. Szumański [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Tom IV. Komentarz do art. 459 – 633, Warszawa 2009.

P. Pinior, [w:] J. A. Strzępka, Kodeks spółek handlowych. Tom II, Warszawa 2005.

A. Herdan, Połączenia przedsiębiorstw : teoria i praktyka, Kraków 2005.

Polecane

Najnowsze