Prawo poboru i jego ograniczenie w zwykłym podwyższeniu kapitału zakładowego spółki akcyjnej

Prawo poboru i jego ograniczenie w zwykłym podwyższeniu kapitału zakładowego spółki akcyjnej

Istota prawa poboru

W myśl art. 433 § 1 k.s.h. akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa objęcia nowych akcji w stosunku do liczby posiadanych akcji (prawo poboru). Istotą tej regulacji jest utrzymanie proporcji udziałów w kapitale zakładowym po jego zwiększeniu, w stosunku do jego wysokości pierwotnej. Krąg podmiotów, którym przysługuje to uprawnienie, obejmuje wszystkich akcjonariuszy z dnia poboru, którzy nie zostali pozbawieni omawianego prawa (należy w tym miejscu także pamiętać o sytuacji objęcia akcji przez subemitenta).

Pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru

Artykuł 433 § 2 k.s.h. przewiduje możliwość pozbawienia akcjonariuszy prawa poboru w całości lub w części. Uprawnienie to sprawia, że w doktrynie prawo poboru zwykło się nazywać prawem podmiotowym warunkowym. Przesłanką dopuszczalności zastosowania omawianego przepisu jest to, co ustawodawca nazywa „interesem spółki”. Zgodnie z art. 433 § 3 k.s.h. przepisów art. 433 § 2 k.s.h. nie stosuje się, gdy: 1) uchwała o podwyższeniu kapitału stanowi, że nowe akcje mają być objęte w całości przez instytucję finansową (subemitenta), z obowiązkiem oferowania ich następnie akcjonariuszom celem umożliwienia im wykonania prawa poboru na warunkach określonych w uchwale; 2)uchwała stanowi, że nowe akcje mają być objęte przez subemitenta w przypadku, gdy akcjonariusze, którym służy prawo poboru, nie obejmą części lub wszystkich oferowanych im akcji.

Art. 20 k.s.h. a pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru

Zgodnie z art. 20 k.s.h. wspólnicy albo akcjonariusze spółki kapitałowej powinni być traktowani jednakowo w takich samych okolicznościach. Interpretując wprost przytoczony przepis mogłoby się wydawać, że na podstawie rozpatrywanego art. 433 § 2 k.s.h. można ograniczyć prawo poboru jedynie w stosunku do wszystkich akcjonariuszy. Należy jednak pamiętać, że wymóg równego traktowanie nie ma charakteru bezwzględnego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2004 r.; V CK 452/03; Glosa 2005/2/07), a jego ograniczenie związane z pozbawieniem części (lub nawet jednego z akcjonariuszy) prawa poboru zostanie usprawiedliwione, jeżeli będzie za tym przemawiał „interes spółki”.

Zbywalność prawa poboru

Aby scharakteryzować zbywalność prawa poboru, należy rozróżnić prawo poboru generalnie przysługujące akcjonariuszowi, od prawa poboru przysługującego akcjonariuszowi przy konkretnej (uchwalonej przez zgromadzenie ogólne) emisji akcji. Pierwsze z nich z natury rzeczy nie jest zbywalne. Drugie zaś, uznawane jest w doktrynie jednogłośnie za zbywalne, co może prowadzić to faktycznego rozszerzenia kręgu osób objętych subskrypcją o tak zwanych pochodnych nabywców prawa poboru (A. Radwan, Prawo poboru w spółce akcyjnej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2004).

 

Bibliogriafia:

1. Kidyba A., Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom II, Wolters Kluwer, Warszawa 2007.

2. Jacyszyn J. [red.], Spółki handlowe w pytaniach i odpowiedziach, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2008.

3. Katner W.J. [red.], Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.

4. Michalski M., Kidyba A. [red.], Spółka akcyjna, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2010.

5. Radwan A., Prawo poboru w spółce akcyjnej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2004.

Polecane

Najnowsze