Prowadzenie spraw oraz reprezentacja spółki jako przesłanki ku związaniu komandytariusza obowiązkiem lojalności i zakazem konkurencji

Prowadzenie spraw oraz reprezentacja spółki jako przesłanki ku związaniu komandytariusza obowiązkiem lojalności i zakazem konkurencji

Istota obowiązku lojalności

Artykuł 56 § 1 k.s.h. stanowiąc, iż: „Wspólnik obowiązany jest powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki” wprowadza do stosunków pomiędzy podmiotami współuczestniczącymi w spółce komandytowej obowiązek lojalności wobec spółki. Biorąc pod uwagę art. 37 § 1 k.s.h. nadający art. 39 -57 k.s.h. charakter dyspozytywny należałoby stwierdzić, że omawiany obowiązek może zostać wyłączony poprzez odmienną wolę wspólników. Powyższe stwierdzenie jest właściwe, ale przy odpowiednim go skorygowaniu. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem doktryny zwolnienie z obowiązku lojalności nie może być traktowane, jako prawo do wydania zgody na podejmowanie wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki, lecz tylko do takiej działalności, która została określona (niepełnie) w art. 56 § 2 k.s.h.

Istota zakazu konkurencji

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy stwierdzić, że zakaz konkurencji określony w art. 56 § 2 k.s.h. jest szczególną formą obowiązku lojalności wobec spółki – formą, która może być wyłączona z obowiązywania wobec danego wspólnika odmiennym postanowieniem spółki. Postanowienie to przyjmuje postać zgody, która w myśl omawianego przepisu może zostać wydana w sposób wyraźny lub dorozumiany. Dorozumiana zgoda oznacza sytuację, w której dany wspólnik na podstawie zachowań współuczestników spółki mógł wywnioskować, że jego konkurencyjna działalność będzie przez nich akceptowana. Wyjaśniania w zakresie art. 56 § 2 k.s.h. wymaga nadto użycie w nim przez ustawodawcę terminu „w szczególności”, które wskazuje, że uczestniczenie w spółkach konkurencyjnych jest tylko jedną z form działalności konkurencyjnej (enumeracja niepełna).

Związanie komandytariusza obowiązkiem lojalności określonym w art. 56 § 1 k.s.h.

Abstrahując od brzmienia art. 121 § 3 k.s.h., a przykładając szczególną wagę znaczeniu obowiązku lojalności oraz istocie wspólnego prowadzenia spółki należy przyjąć, iż komandytariusz jest związany ograniczeniem z art. 56 § 1 k.s.h. niezależnie od wystąpienia jakichkolwiek przesłanek podmiotowych. Tak odważne stwierdzenie, poparte stanowiskiem doktryny, związane jest z trudną do przyjęcia hipotetyczną sytuacją, gdy komandytariusz będący współuczestnikiem spółki będzie działać sprzecznie z jej (a co za tym idzie ze swoimi) interesami. Będąc świadomym, że powyższe stanowisko jest bardzo kontrowersyjne, wypada stwierdzić, że odmienna od niego opinia, kreuje związanie komandytariusz obowiązkiem lojalności na wzór obowiązywania wobec niego zakazu konkurencji, o czym poniżej.

Związanie komandytariusza zakazem konkurencji określonym w art. 56 § 2 k.s.h.

W myśl art. 121 § 3 k.s.h. komandytariusz nieposiadający prawa do prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania nie jest związany zakazem konkurencji o którym mowa w art. 56 k.s.h. A contrario oznacza to, że komandytariusz, któremu zostało przyznane przynajmniej jedno z praw (na takie rozumienie wskazuje spójnik „lub”) wymienionych w art. 121 § 3 k.s.h, jest zobowiązany do przestrzegania zakazu konkurencji. Dodatkowo z brzmienia omawianego przepisu wynika, że wspólnicy w umowie spółki mogą odmiennie uregulować reguły związania komandytariusza obowiązkiem z art. 56 § 2 k.s.h.

 

Bibliografia:

1. Katner W.J. [red.], Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.

2. Kidyba A., Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom I, Wolters Kluwer, Warszawa 2007.

Polecane

Najnowsze