Użyczenie na tle innych umów zobowiązaniowych: najem, dzierżawa, darowizna

Użyczenie na tle innych umów zobowiązaniowych: najem, dzierżawa, darowizna

Umowa użyczenia a umowa najmu

Pierwszą różnicą pomiędzy umową użyczenia a umową najmu jest nieodpłatność użyczenia. Zgodnie bowiem z regulacją art. 710 Kodeksu cywilnego przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. W przypadku zaś umowy najmu, w świetle art. 659 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz, który może być oznaczony w pieniądzu lub w świadczeniach innego rodzaju. Dodatkowo wskazać należy, iż odmienny jest charakter prawny umowy użyczenia i umowy najmu. Umowa najmu jest umową dwustronnie zobowiązującą, wzajemną, gdyż wynajmujący zobowiązany jest do oddania najemcy rzeczy do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, natomiast obowiązkiem najemcy jest płacenie wynajmującemu umówionego czynszu. Obowiązki najemcy i wynajmującego są ze sobą wzajemnie skorelowane. Podczas gdy umowa użyczenia jest umową jednostronnie zobowiązującą, gdyż zobowiązanym do świadczenia tj. zezwolenia biorącemu na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy jest użyczający. Umowa użyczenia jest ponadto umową realną tzn. staje się ona skuteczna, gdy nastąpi wydanie przedmiotu użyczenia – rzeczy. W przypadku umowy najmu staje się ona w pełni skuteczna jedynie solo consensu, a zatem wskutek dwóch zgodnych oświadczeń woli stron.

Elementem przesądzającym o podobieństwie tych dwóch umów zobowiązaniowych jest fakt, iż obydwie z nich są umowami nazwanymi w części szczegółowej Księgi III Kodeksu cywilnego. Ponadto w przypadku umowy użyczenia, jak również umowy najmu, treścią stosunku zobowiązaniowego jest używanie rzeczy cudzej, w przypadku najmu uprawnionym do używania rzeczy jest najemca, zaś przy umowie użyczenia – biorący.

Kolejnym podobieństwem pomiędzy umową użyczenia i umową najmu jest sposób korzystania z rzeczy, będącej przedmiotem umowy. Biorący jako strona stosunku użyczenia, a także najemca jako strona stosunku najmu są zobowiązani do używania rzeczy cudzej w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy.

Umowa użyczenia a umowa dzierżawy

Powyższe rozważania dotyczące różnic i podobieństw pomiędzy umową użyczenia i umową najmu nie będą traciły na aktualności w przypadku przeciwstawienia sobie umowy użyczenia i umowy dzierżawy. Zasadniczą różnicą jest nieodpłatność użyczenia przy odpłatności umowy dzierżawy (obowiązek dzierżawcy płacenia na rzecz wydzierżawiającego czynszu). Umowa dzierżawy jest umową dwustronnie zobowiązującą, konsensualną i wzajemną, podczas gdy umowa użyczenia jest umową jednostronnie zobowiązującą i realną. Konstytutywną różnicą pomiędzy umową użyczenia i umową dzierżawy jest fakt, iż użyczenie obejmuje jedynie uprawnienie biorącego do używania oddanej mu w tym celu rzeczy, natomiast dzierżawa – oprócz uprawnienia dzierżawcy do używania rzeczy, przewiduje ponadto uprawnienie dzierżawcy do pobierania pożytków z rzeczy. Odrębną od umów użyczenia i dzierżawy jest umowa o bezpłatne korzystanie z rzeczy i pobieranie z niej pożytków.

Umowa użyczenia a umowa darowizny

Umowa użyczenia i umowa darowizny są umowami nieodpłatnymi. Stosuje się zatem w stosunku do nich wszelkie przepisy odnoszące się do czynności prawnych nieodpłatnych. Jednakże w przypadku umowy darowizny, darczyńca dokonuje bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku, następuje więc przeniesienie własności rzeczy. Art. 888 Kodeksu cywilnego stanowi, iż, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Natomiast rzecz będąca przedmiotem umowy użyczenia pozostaje nadal w majątku użyczającego, o ile jest on właścicielem rzeczy, jest ona jedynie obciążana prawem względnym wynikającym z umowy użyczenia.

Pomiędzy umową użyczenia a umową darowizny występuje również różnica w odniesieniu do formy umowy. Umowa użyczenia może być sporządzona w dowolnej formie pisemnej, a także ustnej. Natomiast, na podstawie art. 890 § Kodeksu cywilnego oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, przy czym umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Polecane

Najnowsze