Główne następstwo skutecznego złożenia oświadczenia woli
Rozprawiając na przedmiotowy temat, w pierwszej kolejności należy wyraźnie określić główne następstwo złożenia oświadczenia woli, którym jest związanie jego treścią. Innymi słowy, z chwilą skutecznego wyrażenia swojej woli, osoba tego dokonywująca jest związana jego treścią. Nie dotyczy to rzecz jasna jednie oświadczeń woli kreujących wielostronne czynności prawne, ale także tych, które składane są w ramach jednostronnych czynności prawnych.
Teoria doręczenia jako teoria przyjęta przez polskiego ustawodawcę
W zależności od przyjętych podziałów i nomenklatury, w kwestii skutecznego złożenia oświadczenia woli wyróżnia się szereg teorii wyjaśniających moment, w którym ono następuje. Polski ustawodawca wprowadzając do systemu prawa prywatnego art. 61 k.c. zdecydował się na przyjęcie wydaje się najracjonalniejszej z nich, to jest teorii doręczenia. Jej założenia zostały wprost przedstawione w omawianym przepisie, zgodnie z którym oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 1 zd. 1 k.c.). Nadto oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 2 k.c.). Biorąc pod uwagę powyższe, należy stanowczo zaznaczyć, iż dla skuteczności złożenia oświadczenia woli nie ma znaczenia moment jego przejawienia się lub wysłania, a także moment zapoznania się z nim przez adresata.
Uprzednie odwołanie oświadczenia niedoręczonego (doręczonego jednocześnie)
Artykuł 61 § 1 zd. 2 przewiduje możliwość skutecznego odwołania oświadczenia woli już wyrażonego i wysłanego, ale jeszcze niedoręczonego lub ewentualnie doręczonego jednocześnie (w myśl przepisu odwołanie oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej). Ze swej istoty odwołanie to dotyczy więc jedynie tych oświadczeń woli skierowanych do ściśle określonego podmiotu, które zostały złożone pomiędzy nieobecnymi (porozumiewanie się pomiędzy podmiotami następuje w ramach komunikacji pośredniej).
Śmierć składającego oświadczenie przed doręczeniem oświadczenie woli
Omawiając art. 61 k.c. niewłaściwym byłoby pominięcie w rozważaniach związanego z nim art. 62 k.c. Zgodnie z jego brzmieniem oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, nie traci mocy wskutek tego, że zanim do tej osoby doszło, składający je zmarł lub utracił zdolność do czynności prawnych, chyba że co innego wynika z treści oświadczenia, z ustawy lub z okoliczności. Wyjaśnienia w tej kwestii wymaga to, iż do okoliczności, z których może wynikać utrata mocy wiążącej oświadczenia wskutek śmierci podmiotu oświadczającego, należy zaliczyć te, które związane są ze ściśle osobistym charakterem czynności prawnej na którą składa się dane oświadczenie.
Bibliografia:
1. Gniewek E. [red.], Podstawy prawa cywilnego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005.
2. Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005.
