Co zrobić, gdy impreza turystyczna nie spełni naszych oczekiwań – zarys problematyki zadośćuczynienia za zmarnowany urlop.

Co zrobić, gdy impreza turystyczna nie spełni naszych oczekiwań – zarys problematyki zadośćuczynienia za zmarnowany urlop.

Wakacyjny wyjazd, zazwyczaj długo planowany i kosztowny, ma wynagrodzić nam całoroczną pracę i zapewnić regenerację sił. Jednakże, jak pokazuje praktyka, wczasy w egzotycznym kurorcie często mogą się okazać źródłem rozczarowań. Co zrobić w sytuacji, gdy pochłaniająca całoroczne oszczędności impreza turystyczna, zasadniczo odbiega od zapewnień organizatora?

Kwestią bezsporną jest dopuszczalność dochodzenia odszkodowania od organizatora imprezy turystycznej na zasadach ogólnych. Roszczenie poszkodowanego będzie jednakże ograniczała wysokość poniesionej przez klienta nierzetelnego biura podróży szkody majątkowej, która zazwyczaj nie przekroczy ceny wycieczki. Jak jednakże określić rozmiar szkody w postaci zmarnowanej podróży poślubnej czy też długo wyczekiwanego urlopu? Bezsprzecznie zmarnowany czas przeznaczony na odpoczynek, ogół przykrości i związanych z tym rozczarowań, stanowi szkodę niemajątkową, której naprawienie za pomocą środków majątkowych od zawsze stanowiło w polskim prawie kwestię kontrowersyjną. Przepisy regulujące instytucję zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową, czyli krzywdę, uregulowane zostały w ustawie z 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, w tytule poświęconym odpowiedzialności deliktowej, nie istnieje zatem w polskim systemie prawnym ogólna podstawa do dochodzenia zadośćuczynienia za krzywdę w reżimie odpowiedzialności kontraktowej, a więc, jak w przedmiotowej kwestii, w przypadku nienależytego wykonania zobowiązania przez organizatora usług turystycznych. Nie oznacza to jednakże, iż poszkodowani turyści są całkowicie pozbawieni prawa dochodzenia zadośćuczynienia, przedmiotowe roszczenie wywieść można bowiem z przepisu szczególnego.

Na pytanie, gdzie poszukiwać szczególnych podstaw odpowiedzialności nierzetelnego biura podróży za krzywdę rozumianą jako zmarnowany urlop odpowiada orzecznictwo. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 listopada 2010 roku ( III CZP 79/10) wyraził pogląd iż ,, przepis art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych może być podstawą odpowiedzialności organizatora turystyki za szkodę niemajątkową klienta w postaci tzw. zmarnowanego urlopu.”

Cytując wskazaną regulację:

1. Organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie

umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte

wykonanie jest spowodowane wyłącznie:

1) działaniem lub zaniechaniem klienta;

2) działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu

usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań

nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo

3) siłą wyższą.

Analizując powołaną regulację nie sposób nie dostrzec, iż w oparciu o wykładnię literalną niniejszego przepisu wywiedziony przez Sąd Najwyższy wniosek nie jest oczywisty. Odpowiedzi na pytanie o uzasadnienie prawne cytowanej tezy szukać należy w prawodawstwie Unii Europejskiej. Jak podnosi bowiem Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały będącej przyczynkiem do przedmiotowych rozważań, ,, art. 11 a (ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych) jest odpowiednikiem art. 5 ust. 1 i 2 dyrektywy nr 90/314, statuującego odpowiedzialność organizatora imprezy turystycznej za szkody wyrządzone klientowi w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy” (Por. Uchwała SN z dnia 19 listopada 2010 roku, III CZP 79/10).

W słynnym zaś wyroku z dnia 12 marca 2002 roku w sprawie Leitner v. TUI Deutschland GmbH, nr C -168/00 w odpowiedzi na prejudycjalne pytanie Sądu Okręgowego w Linz Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich orzekł, iż wskazany przepis dyrektywy ma być interpretowany w taki sposób, iż ,, pojęciem szkody należy obejmować także uszczerbek niemajątkowy w postaci utraty przyjemności odpoczynku”.

Ustawa o usługach turystycznych stanowi transpozycję dyrektywy nr 90/314 do polskiego porządku prawnego, skoro zaś przepis dyrektywy stał się przedmiotem interpretacji Trybunału, przepisy krajowe, stanowiące jej implementację, również muszą być wykładane w zgodzie ze stanowiskiem wyrażonym w tejże interpretacji.

Konkludując zatem, poszkodowani przez biuro podróży klienci dochodzić mogą nie tylko naprawienia będącej skutkiem nienależytego wykonania zobowiązania szkody majątkowej, ale i niemajątkowej. Podstawy roszczenia o zadośćuczynienie upatrywać należy zaś w art. 11a ust. 1 o usługach turystycznych, wykładanym zgodnie z interpretacją art. 5 dyrektywy unijnej nr 90/314, przeprowadzoną przez Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w sprawie Leitner.

W praktyce problemem może się okazać wysokość dochodzonego zadośćuczynienia. W tej kwestii zastosowanie znajdują zasady ogólne. Poszkodowany klient musi uzasadnić swoje stanowisko przed sądem i wykazać, w jaki sposób organizator naruszył zobowiązanie doprowadzając do utraty przez klienta przyjemności z odpoczynku. Należy pamiętać, iż linia orzecznicza sądów polskich w zakresie przyznania zadośćuczynienia opiera się na założeniach konserwatywnych. O wyższe zadośćuczynienie występować można jedynie wówczas, gdy rozmiar krzywdy to uzasadnia. Należy też pamiętać, że w sytuacji, gdy zaniedbania biura podróży doprowadzą do naruszenia dóbr osobistych klienta poprzez np. spowodowanie uszczerbku na zdrowiu, roszczenie o zadośćuczynienie znajduje odrębną podstawę w przepisach ogólnych.

Tytułem uzupełnienia podnieść należy, iż choć orzeczenia Sądu Najwyższego wywierają istotny wpływ na orzecznictwo, nie są one w polskim systemie prawnym, konstytucyjnym źródłem prawa. Sądy powszechnie w praktyce orzeczniczej rzadko jednakże odbiegają od ugruntowanych poglądów Sądu Najwyższego.

Polecane

Najnowsze