Zakres pełnomocnictwa
Zgodnie z brzmieniem art. 32 k.p.a. strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Przepis powyższy dość ogólnie definiuje zakres czynności, które mogą być dokonywane przez pełnomocnika stwierdzając, iż pełnomocnictwo może swoim zakresem objąć dokonywanie wszelkich czynności procesowych z wyjątkiem, tych, które wymagają osobistego działania. Zgodnie ze stanowiskiem reprezentowanym przez J. Borkowskiego konieczność „osobistego działania” może wynikać: 1) z samych przepisów prawa; 2) w postanowienia organu prowadzącego postępowanie; 3) z natury czynności (J. Borkowski [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009.). Z wyłączeniem tych czynności strona może w sposób dowolny decydować o zakresie ustanowionego pełnomocnictwa (np. może wyznaczyć pełnomocnika tylko do dokonania jednej, konkretnej czynności procesowej).
Sposób udzielenia pełnomocnictwa
Strona, czyli w rozważanym aspekcie mocodawca, udziela pełnomocnictwa poprzez jednostronną czynność prawną (własne oświadczenie woli). Przepis art. 33 § 2 k.p.a. wymaga w tym zakresie, aby pełnomocnictwo było udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu (wynika to także z art. 14 § 1 k.p.a. ustanawiającego zasadę pisemności). Z kolei art. 33 § 3 zd. 1 k.p.a. zobowiązuje już samego pełnomocnika to dołączenia do akt sprawy oryginału lub urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa (adwokat lub radca prawny oraz rzecznik patentowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie – art. 33 § 3 zd. 2 k.p.a.).
Pełnomocnik
Pełnomocnikiem strony w ogólnym postępowaniu administracyjnym może być osoba fizyczna, która posiada zdolność do czynności prawnych (art. 33 § 1 k.p.a.). Ze względu na fakt, iż Kodeks postępowania administracyjnego nie uszczegóławia jakiego rodzaju zdolność do czynności prawnych jest wymagana, przyjmuje się w doktrynie, że pełnomocnikiem może być także osobo o ograniczonej zdolności do czynności prawnych (zdolność do czynności prawnych jest oceniana przez pryzmat przepisów prawa cywilnego).
Sprawy mniejszej wagi
W myśl art. 33 § 4 k.p.a. w pewnych przypadkach organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa i przyjąć jego domniemanie. Możliwość tego rodzaju uznaniowego działania organu uzależniona jest od 3 przesłanek, które muszą wystąpić łącznie: 1) pełnomocnictwo musi dotyczyć sprawy mniejszej wagi; 2) pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony (art. 33 § 4 k.p.a. ma więc zastosowanie jedynie w przypadku, gdy mocodawcą jest osoba fizyczna); 3) nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony.
Czynny udział pełnomocnika
W myśl art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. fakt, iż strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu jest wystarczającym uzasadnieniem wznowienia postępowania administracyjnego. Dodatkowo, podążając za tezą wyroku Naczelnego Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1987 r. (SA/Wr 875/86), wypada zauważyć, że pominięcie przez organ administracji pełnomocnika strony jest równoznaczne z pominięciem strony w postępowaniu administracyjnym (także uzasadnia wznowienie postępowania administracyjnego na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.).
Bibliografia:
1. Adamiak A., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009.
2. Adamiak B., Borkowski J., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009.
3. Woś T. [red.], Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz., Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2007.
