Koncepcja publicznych praw podmiotowych

Koncepcja publicznych praw podmiotowych

Koncepcja publicznych praw podmiotowych wynika z założenia związania prawem jednostki oraz państwa. Tym samym jednostka może uzyskać sferę wolności od ingerencji adm inistracji poprzez przeciwstawieniu wobec władczej adm. pewnych praw.

W początkowym okresie przyjmowano, że podmiot administrowany może znaleźć się w stosunku do adm. w jednej z trzech sytuacji stanowiących tzw. triadę Bernatzika: podmiot administrowany mógł mieć:

1. interes prawny – stanowi kwalifikowany interes prawny, w przypadku którego org. adm. ma obowiązek rozpatrzeć interes prawny oraz uwzględnić go w miarę możliwości ( przy nieuwzględnieniu – musi uzasadnić odmowę).

2. interes faktyczny – w przypadku gdy jednostka w sytuacji obecnej lub przyszłej odniesie bezpośrednią korzyść na skutek działań lub zaniechań org. adm. Niemniej jednak interes faktyczny nie jest prawnie chroniony

3. publiczne prawo podmiotowe – org. adm. jest prawnie związany do postępowania zgodnie z jego treścią. Obywatel może żądać od org. adm. odpowiednio działania / powstrzymania się, a w przypadku odmowy ma prawo wnieść skargę do sądu adm. W przeszłości właśnie możliwość wniesienia skargi do sądu adm. przesądzało o zakwalifikowaniu do publicznych praw podmiotowych.

W chwili obecnej pojęcie publicznego prawa podmiotowego nie ma znaczenia praktycznego, ze względu na operacie koncepcji strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym na pojęciu interesu prawnego, a nie jak w przeszłości na pojęciu publicznych praw podmiotowych.

Kryterium rozróżniającym interes prawny od publicznego prawa podmiotowego jest stopień ukształtowania sytuacji prawnej jednostki przez normę prawa: publiczne prawo podmiotowe powinno być na tyle skonkretyzowane, aby jego dochodzenie było możliwe w drodze zindywidualizowanego środka prawnego.

Publiczne prawa podmiotowe w przeciwieństwie do prawa człowieka nie przysługują jedynie jednostkom oraz ich zrzeszeniom, lecz przysługują wszystkim podmiotom administrowanym. Kolejną płaszczyzną rozróżnienia jest faktem braku roszczenia wobec władz publicznych (jak w przypadku praw człowieka drugie i trzeciej generacji). Natomiast publiczne prawa podmiotowe należy powiązać z prawem do skargi do sądu adm.

Obecnie uznaje się koncepcję o niepozytywistycznym charakterze publicznych praw podmiotowych (w przeszłości przyjmowano istotny związek publicznych praw podmiotowych z prawem przedmiotowym).

Nie należy jednak utożsamiać publicznego prawa podmiotowego z normą prawną, ponieważ publiczne prawo podmiotowe stanowi wynik interpretacji normy prawnej. W rezultacie do powstania publicznego prawa podmiotowego konieczne jest objecie danej dziedziny życia regulacją prawną.

Źródłem publicznego prawa podmiotowego jest jedynie taka norma prawna, której realizacja związana jest z zawiązaniem stosunku prawnego, którego elementami są prawa i obowiązki stron. Nie można zatem mówić o publicznym prawie podmiotowym w przypadku gdy norma prawna nakłada na org. adm. obowiązki służące wyłącznie ochronie interesu publicznego (ponieważ funkcją publicznego prawa podmiotowego jest ochrona określonego interesu jednostki.

Publiczne prawo podmiotowe polega na możliwości pewnego postępowania przez podmiot administrowany, w związku z czym jego przejawami są uprawnienia a nie obowiązki. Niemniej jednak na podmiocie korzystającym z publicznego prawa podmiotowego mogą ciążyć obowiązki związane z wykonywaniem tego prawa, jako konsekwencja zachowania podmiotu, a nie element treści publicznego prawa podmiotowego.

Publiczne prawa podmiotowe mogą mieć charakter:

1.negatywny – możliwość żądania od administracji nie ingerowania w sprawy objęte treścią publicznego prawa podmiotowego.

2.pozytywny- możliwość żądania od administracji przyznania określonych praw lub podjęcia wskazanych czynności – do pr. pub. pod. pozytywnych należą:

-pr. pub. pod. polegające na roszczeniu o wydanie aktu adm. o określonej treści

formalne (proceduralne ) pr. pub. pod. – możliwość żądania od organu określonego zachowania np. wydania decyzji, lecz nie decyzji o określonej treści.

-pr. pub. pod. do świadczeń ze strony adm. – roszczenie o dokonanie czynności materialno-technicznej przynoszącej korzyść jednostce) – np. świadczeń z MOPSu w postaci pracy socjalnej, poradnictwa.

Prawo do udziału we władzy publicznej i do współdziałania z adm. w rozstrzyganiu o sprawach publicznych.

Polecane

Najnowsze