Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przewiduje następujące rodzaje środków egzekucyjnych obowiązków niepieniężnych:
1) Grzywnę w celu przymuszenia
2) Wykonanie zastępcze
3) Odebranie rzeczy ruchomej
4) Odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń
5) Przymus bezpośredni
Grzywna w celu przymuszenia
Grzywna w celu przymuszenia uregulowana została w art. 119-126 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Stosowana jest wtedy, gdy obowiązkiem zobowiązanego jest znoszenie lub zaniechanie albo jest to obowiązek o charakterze osobistym, czyli taki, który nie może być zrealizowany w zastępstwie przez inny podmiot. Znajduje więc ona zastosowanie do wszystkich obowiązków o charakterze niepieniężnym polegających na braku działania (czyli zaniechaniu, znoszeniu) lub pewnym działaniu. Grzywnę w celu przymuszenia stosuje się ponadto, gdy zastosowanie innego środka nie jest celowe. Stanowi ona środek wyjątkowy i ostateczny, stosowany po wyczerpaniu pozostałych środków egzekucyjnych. Środek ten ma za zadanie, poprzez dolegliwość w postaci obciążenia zobowiązanego (osoby fizycznej, osoby prawnej, czy jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej) lub osoby nadzorującej wykonanie obowiązku przez zobowiązanego, kwotą pieniężną spowodować, że dany podmiot wykona swoją powinność. Jeżeli zobowiązanym jest osoba fizyczna, niemająca zdolności do czynności prawnych, to grzywnę nakłada się na jej przedstawiciela ustawowego. Grzywna w celu przymuszenia może być nakładana wielokrotnie w takiej samej lub wyższej kwocie. Grzywny w celu przymuszenia nałożone a nie uiszczone podlegają ściągnięciu w trybie egzekucji należności pieniężnych. Jeśli jednak obowiązkiem określony w tytule wykonawczym został spełniony, nałożone, a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny podlegają umorzeniu na wniosek zobowiązanego. Środek ten ma charakter osobisty i stanowi jedyny przewidziany w ustawie środek przymuszający.
Wykonanie zastępcze
Ten środek egzekucyjny uregulowany został w art. 127-135 ustawy. Realizowany jest poprzez zlecenie innej osobie do wykonania za zobowiązanego określonej czynności, ale na koszt i odpowiedzialność zobowiązanego. Zobowiązany odpowiada więc za szkody powstałe przy realizacji obowiązku. Wykonanie zastępcze to środek egzekucyjny zaspokajający, czyli prowadzący wprost do osiągnięcia celu egzekucji, którym jest wykonanie obowiązku. Organ egzekucyjny wydaje postanowienie o zastosowaniu wykonania zastępczego. Może w nim umieścić wezwanie o wpłacenie zaliczki koniecznej do realizacji wykonania zastępczego, a także nakazać zobowiązanemu dostarczenie posiadanej dokumentacji, posiadanych materiałów i środków przewozowych, niezbędnych do zastępczego wykonania egzekwowanej czynności. Jeżeli w postanowieniu w sprawie wykonania zastępczego nie wskazano osoby, której zostało zlecone zastępcze wykonanie egzekwowanego obowiązku, organ egzekucyjny zleci wykonanie egzekwowanych czynności określonej przez siebie osobie w terminie nie dłuższym niż miesiąc i zawiadomi o tym zobowiązanego. Wykonawca odpowiada wobec zobowiązanego za rzetelne wykonanie robót, celowe zużycie materiałów dostarczonych przez zobowiązanego oraz prawidłowe korzystanie z jego środków przewozowych. Zobowiązany może dochodzić swoich roszczeń bezpośrednio od wykonawcy.
Odebranie rzeczy ruchomej
Ten środek egzekucyjny został uregulowany w art. 136-140 ustawy. Polega on na odebraniu rzeczy ruchomej zobowiązanemu, który uchyla się od jej wydania, w celu późniejszego jej przekazania wierzycielowi. Ma on zastosowanie również w przypadku, gdy istnieje konieczność zniszczenia rzeczy z przyczyn sanitarnych lub społecznych także gdy egzekwowany obowiązek polega na ujawnieniu posiadania oznaczonej rzeczy ruchomej. Odebrania rzeczy dokonuje egzekutor wyznaczony przez organ egzekucyjny. Środek egzekucyjny w postaci odebrania rzeczy ruchomej ma też zastosowanie w egzekucji obowiązku wydania rzeczy tylko na określony czas. Odebranie rzeczy ruchomej jest co do zasady stosowane wobec rzeczy zindywidualizowanej, oznaczonej co do tożsamości.
Odebranie nieruchomości, opróżnienie lokalu i innych pomieszczeń
Środek ten został uregulowany w art. 141-147 ustawy i polega na usunięciu zobowiązanego, członków jego rodziny i domowników oraz innych osób zajmujących nieruchomość, lokal lub pomieszczenie, które mają zostać opróżnione. Egzekutor usuwa z nieruchomości lub lokalu, które mają zostać opróżnione, a następnie wydane wierzycielowi, wszystkie nieruchomości oprócz tych, które łącznie z nieruchomością, lokalem lub pomieszczeniem podlegają wydaniu. Egzekutor uprzednio wzywa przebywające w nich osoby do opuszczenia nieruchomości, lokalu lub pomieszczenia z zagrożeniem zastosowania przymusu bezpośredniego, a w razie oporu podejmuje odpowiednie kroki w celu zastosowania przymusu bezpośredniego.
Przymus bezpośredni
Uregulowany w art.148-153a ustawy egzekucyjnej, polega na doprowadzeniu do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji drogą zagrożenia zastosowania lub drogą zastosowania bezpośrednio skutecznych środków, nie wyłączając siły fizycznej, w celu usunięcia oporu zobowiązanego i oporu innych osób, które stoją na przeszkodzie wykonaniu obowiązku. Najczęściej ten środek stosowany jest w celu: zmuszenia zobowiązanego do opuszczenia nieruchomości, lokalu (pomieszczenia), wydania rzeczy, zaniechania czynności lub nieprzeszkadzania innej osobie w wykonywaniu jej praw. Przymus bezpośredni jest także wykorzystywany, gdy ze względu na charakter obowiązku stosowanie innych środków egzekucyjnych nie jest możliwe, a więc najczęściej w sytuacjach, w których zwłoka w wykonaniu obowiązku zagraża zdrowiu, życiu bądź może uniemożliwić lub znacząco utrudnić dochodzenie realizacji obowiązku przez zobowiązanego.
