Status wojewody
Zgodnie z treścią ustawy wojewoda jest organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności, a także organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego. Ponadto ustawa stanowi, iż istnieje domniemanie kompetencji wojewody we wszystkich sprawach z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżonych w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji.
Nadzór nad wojewodą
Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Prezes Rady Ministrów kieruje działalnością wojewody, w szczególności wydając w tym zakresie wytyczne i polecenia oraz żądając przekazania sprawozdań z działalności wojewody oraz dokonując okresowej oceny jego pracy. Nadzór ten sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności jego działania z polityką Rady Ministrów. Z kolei minister właściwy do spraw administracji publicznej sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z powszechnie obowiązującym prawem, a także pod względem rzetelności i gospodarności.
Aparat pomocniczy wojewody
Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy jednego albo dwóch wicewojewodów powoływanych przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek wojewody. Aparatem pomocniczym dla wojewody jest urząd wojewódzki – statut nadawany mu przez wojewodę podlega zatwierdzeniu przez Prezesa Rady Ministrów.
Kompetencje wojewody
Wojewoda, w celu wykonywania powierzonych mu zadań, wydaje zarządzenia. Może też upoważnić na piśmie pracowników urzędu do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń, z tym że upoważnienie nie może dotyczyć wstrzymania egzekucji administracyjnej. Może on również wydawać polecenia wiążące organy administracji rządowej w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych – również organy samorządu terytorialnego. Ponadto, wojewodzie przysługuje uprawnienie wstrzymania egzekucji administracyjnej w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na czas określony. Należy jednak podkreślić, że w odniesieniu do obowiązków o charakterze pieniężnym wstrzymanie może być dokonane w odniesieniu do tej samej należności tylko jednorazowo, na okres nie dłuższy niż 30 dni. Jako zwierzchnik administracji rządowej w województwie, wojewoda kontroluje wykonywanie przez organy administracji zespolonej w województwie zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych, ustaleń Rady Ministrów i wytycznych Prezesa Rady Ministrów. Wojewoda kontroluje też pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej. Ponadto, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach wojewoda oraz organy niezespolonej administracji rządowej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące w województwie lub jego części. W zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może również wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Nadzór nad wydawaniem przez wojewodę aktów prawa miejscowego, w tym rozporządzeń porządkowych, sprawuje Prezes Rady Ministrów.
