Władztwo publiczne w administracji gospodarczej 

Władztwo publiczne w administracji gospodarczej 

Pojęcie władzy „publicznej” w rozumieniu art. 77 ust. 1 Konstytucji obejmuje wszystkie władze w sensie konstytucyjnym – ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Należy podkreślić, że pojęcia organu państwa oraz organu władzy publicznej nie są tożsame. W pojęciu „władzy publicznej” mieszczą się bowiem także inne instytucje niż państwowe lub samorządowe, jeżeli wykonują funkcje władzy publicznej w wyniku powierzenia czy przekazania im tych funkcji przez organ władzy państwowej lub samorządowej. 

Władztwo publiczne stanowi atrybut organu władzy publicznej, który polega na możności jednostronnego określenia praw i obowiązków drugiego podmiotu jako uczestnika stosunku publicznoprawnego. Jeżeli treścią stosunku prawnego jest obowiązek – władztwo publiczne polega na możności stosowania prze organ władzy publicznej własnych środków przymusu do wyegzekwowania tego obowiązku. Ponieważ w prawie publicznym materialnym jako organ władzy publicznej występują organy administracji publicznej określenie władztwo publiczne używa się zamiennie z władztwem administracyjnym.

Rola organów władzy publicznej, działającej w oparciu o prawo publiczne jest dwojaka:

–       na podstawie upoważnień wynikających z norm powszechnie obowiązujących ma określać za pomocą aktów  i indywidualnych szczegółowe obowiązki lub prawa jednostki;

–       sprawować nadzór nad przestrzeganiem przez jednostki ustalonych dla nich praw i obowiązków. Prawo publiczne gospodarcze obok bezpośredniego tworzenia sytuacji jednostek jest podstawa i źródłem władztwa publicznego jako instrumentu służącego realizacji dobra publicznego i jest jednocześnie regulatorem użycia tego instrumentu. 

Prawo publiczne gospodarcze ma dać organom władzy publicznej władztwo administracyjne jako skuteczny instrument realizacji dobra publicznego, stwarzając jednocześnie mechanizmy ochrony praw, wolności i interesów jednostek. Na przecięciu tych dwóch funkcji prawa publicznego spotykają się jego instytucje, a fundamentem jego zasad jest równoważenie i łagodzenie skutków nieuniknionego tu konfliktu wartości.

Przez władztwo publiczne rozumieć będziemy ten atrybut organu władzy publicznej, który polega na możności jednostronnego określenia praw i obowiązków drugiego podmiotu jako uczestnika stosunku publicznoprawnego. Gdy treścią stosunku jest obowiązek tego podmiotu – uznajemy, że władztwo publiczne polega nadto na możności stosowania przez organ władzy publicznej własnych środków przymusu do wyegzekwowania tego obowiązku. Ponieważ w prawie publicznym materialnym jako organy władzy publicznej występują najczęściej organy administracji publicznej, władztwo publiczne w przyjętym znaczeniu przejawia się przeważnie jako władztwo administracyjne. 

Rola organów władzy publicznej jest tu dwojaka: na podstawie upoważnień wynikających norm powszechnie obowiązujących określać za pomocą aktów generalnych i indywidualnych szczegółowe prawa lub obowiązki jednostki; oraz sprawować nadzór nad przestrzeganiem przez jednostki ustalonych dla nich praw i obowiązków.

Prawo publiczne ma dać organom władzy publicznej władztwo administracyjne jako skuteczny instrument realizacji dobra publicznego, stwarzając jednocześnie mechanizmy ochrony praw, wolności i interesów jednostek.

Zasadą jest, że administracja ma władczo wkraczać za pomocą aktów generalnych i aktów administracyjnych w sferę praw, obowiązków jednostki wtedy i tylko wtedy, gdy ma wyraźne upoważnienie wynikające z przepisów ustrojowych, materialno prawnych i proceduralnych zawartych w ustawie. Zasada ta tkwi u podstaw całego prawa publicznego. W konstytucji znajduje ona ogólny wyraz w art. 2 i w art. 31 ust. 3 i znajduje swoje zastosowanie i rozwinięcie m.in. w art. 6, 104, 107 k.p.a. Chociaż w odpowiednich postanowieniach konstytucji mówi się o aktach ograniczających prawa i wolności jednostek, to doktryna prawa administracyjnego i orzecznictwo jest zgodne co do tego, że idzie tu również o akty uprawniające, a zatem takie, które rozszerzają ustawowo ograniczona sferę wolności jednostki (zezwolenia) lub przyznają jej określone świadczenia ze strony podmiotów publicznych

Polecane

Najnowsze