Gospodarka komunalna 

Gospodarka komunalna 

Gospodarka komunalna w rozumieniu ustawy o gospodarce komunalnej – oznacza wykonywanie przez JST zadań własnych w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.

Powyższa definicja GK akcentuje przedmiotową (materialną) stronę zadań JST w sferze gospodarki i wynika z istoty samorządu terytorialnego. Wyodrębnienie pojecie GK stało się możliwe w wyniku wydzielenia JST jako podmiotu prawa (art. 16 konst) w

1.prawie publicznym – art. 163 konst

2. prawie cywilnym – art. 165 konst

Podstawą wydzielenia jst jest samodzielność w załatwianiu własnych spraw

1.co wynika z demokratycznej legitymacji samorządu terytorialnego

2. podlega kontroli sądowej 

Na podstawie Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego państwo ma obowiązek zapewnienia zasobów w wysokości adekwatnej do zadań samorządu m.in.:

  1. poprzez udzielanie subwencji

  2. poprzez mechanizmy prawne określające sposoby pozyskiwania przez samorząd terytorialny środków finansowych ze wszystkich źródeł – podstawowym źródłem jest gospodarowanie mieniem jst. – pozwalającej na realizacje zadań własnych

Pojęcie gk należy rozumieć jako zbiorcze, obejmujące w swoim zakresie gospodarkę gmin, powiatów oraz województw. Pojęcie gk obejmuje wszelkie szczeble jst. W poszczególnych ustawach samorządowych nie ma wyodrębnionej kategorii gk – lecz akcentują odrębności gk w odniesieniu do poszczególnych szczebli. Konstytucja także nie określa gk, lecz posługuje się pojęciem mienia komunalnego, komunalnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych.

Pojęcie gk związane jest z pojęciem zadań własnych. Zadania własne są związane z kategorią zadań publicznych. W orzecznictwie TK zwraca się uwagę na:

  1. jednorodność zadań publicznych i jst

  2. brak materialnego kryterium pozwalającego na jednoznaczne rozróżnienie zadań samorządu terytorialnego oraz administracji rządowej – określenie czy dane zadanie jest zakwalifikowane jako zadanie własne decyduje wola ustawodawcy.

    Nie można także wyodrębnić na podstawie wskazania całkowicie lokalnego charakteru danego zadania.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zasady decentralizacji i udziału w sprawowaniu władzy dotyczą organizacji i ustroju całego państwa, a nie tylko samorządu terytorialnego. Tą tezę można odnieść do sytuacji wykonywania przez JST zadania własnego posiadającego cechę uniwersalizmu. Zadania JST służą realizacji zadań państwa, niezależnie od faktu czy zadania te są służebne wobec społeczności lokalnej. Nie można też rozróżnić zadań własnych i zleconych ze względu na zakres nadzoru nad nimi, ponieważ zgodnie z art. 171 ust 1 Konstytucji – działalność JST podlega nadzorowi jedynie z punktu widzenia legalności.

Definicja ustawowa pomaga zakreślić granice gospodarki komunalnej powinna obejmować w szczególności zadania z zakresu użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności (wspólnoty sam) w drodze powszechnie dostępnej. Zatem zasadniczym celem gk jest zaspokajanie potrzeb użyteczności publicznej.

Powyższe potwierdza art. 9 usg wskazujące, że zadaniami użyteczności publicznej są zadnia własne gminy określone w art. 7 usg. Natomiast w przypadku województwa art. 14 USW wskazuje na zadania własne – zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, jednakże tylko niektóre z nich można zaliczyć do kategorii zadań użyteczności publicznej – co w części potwierdza art. 13 ust. 1 USW. Natomiast w przypadku powiatu wymienienie zadań własnych można znaleźć w art. 14 ust 1. USP .

Zadania poszczególnych JST wskazują na duże zróżnicowanie charakterystyczne dla specyfiki danej JST. Istotne- o nałożeniu na daną JST wypełnianiu zadań publicznych (m.in. zadań użyteczności publicznej) decyduje norma prawa materialnego.

W rezultacie art. 1 ust. o GK określa jedynie generalną zasadę co do zakresu przedmiotowego GK Zasada ta nie ma więc charakteru bezwzględnego, lecz kierunkowy (o czym świadczy sformułowanie w szczególności). Patrz – dalej do art. 10 ust. o gk.  

W konsekwencji kryteria definiowania zadań publicznych zmienia się z przedmiotowych w funkcjonalne ( z wymienionych zadań publicznych do badania istoty zadania publicznego o znaczeniu lokalnym).

Kwestia demokratycznej legitymacji samorządu. Art. 165 Konstytucji mówi, że samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucje lub Ustawy dla innych organów władz publicznych. – zasada udziału samorządu teryt. w sprawowaniu władzy (jako pochodnej dem legitymacji samorządu – że są wybory do władz samorządu).

Źródłem istnienia i odrębności samorządu terytorialnego jest jego pozytywne unormowanie prawne. Tym samym, wola mieszkańców nie jest źródłem władzy organów stanowiących samorządu. Władza ta ma podstawę w ustawie. Źródłem władzy publicznej samorządu jest prawo stanowione przez państwo (TK). Tym samym, co do gk , samorząd nie mając autonomii nie może działać na płaszczyznach które sam wybierze tylko w oparciu o kryterium spraw lokalnych. Samorząd wykonuje bowiem część administracji publicznej nie zastrzeżoną ustawowo do kompetencji administracji rządowej (TK).Oznacza to że np. gmina nie może sama rozszerzać listę zadań.

Jednakże, do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty – podejmowanie spraw z tego zakresu nie jest uzurpacją lecz obowiązkiem gminy.

Z zastrzeżeniami:

– do podjęcia czynności o charakterze władczym zawsze jest potrzebna wyraźna i szczegółowa podstawa prawna

– działania w sferze zaspokajania zbiorowych potrzeb podlegają regułom pomocniczości. Tym samym muszą ustępować przed działaniami obywateli w tej sferze; art. 20 Konst. oparcie ustroju gosp o wolność działalności gosp. + ustawa o och konkurencji i konsumenta

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb następuje w oparciu o mienie JST – co stanowi bezpośredni związek między GK i mieniem JST mienie JST jest rodzajem mienia publicznego. Należy mienie JST traktować jako przejaw potrzeby sprawnego podejmowania działania jako formy władzy. władzy publicznej, w ślad za która idzie decentralizacja władzy gospodarczej. Funkcją mienia JST jest realizacja przez jednostki zadań publicznych. Dlatego też mienie JST nie może być utożsamiane z mieniem prywatnym. Kategoria mienia JST nie tworzy zatem samodzielnej instytucji prawnej lecz jest funkcją samorządu w sferze prawa publicznego. W rezultacie mienie JST można odróżnić od mienia prywatnego oraz od mienia SP ( bo mienie JST ma ścisły związek z zadaniami sam teryt.) Tym samym, mienie JST nie powinno służyć działalności handlowej, lecz ma służyć wyłącznie wypełnianiu zadań na rzecz wspólnoty.

Polecane

Najnowsze