Akt ten wydany przez sąd ma na celu nałożenie na dany podmiot obowiązku określonego zachowania, wykonania określonego świadczenia, który będzie czynił zadość obowiązkowi wynikającemu z treści tego aktu, co w gruncie rzeczy będzie prowadziło do urzeczywistnienia indywidualnej normy w drodze egzekucji. Tytuł egzekucyjny wydawany jest w formie aktu urzędowego i wg art. 244 kpc stanowią dowód tego co zostało w nich urzędowo stwierdzone.
Tytuł egzekucyjny składa się z dwóch rodzajów składników:
1) Obligatoryjnych
2) Fakultatywnych
Obligatoryjnym składnikiem tytułu egzekucyjnego jest oznaczenie wierzyciela i dłużnika, jak również świadczenia jakie ma być spełnione. Elementy te wyznaczają ramy przedmiotowego i podmiotowego zakresu, jak również mają wpływ na dopuszczalność i rodzaj egzekucji. Oznaczenie świadczenia oraz osoba dłużnika musi być określona w sposób pełny i precyzyjny, ponieważ organ egzekucyjny nie jest kompetentny do uzupełniania w tym temacie braków, tj. sprostowania czy wyjaśniania treści tytułu egzekucyjnego stosując jakąkolwiek wykładnię. Według orzeczenia SN, nie będzie tytułem egzekucyjnym wyrok sądowy, który nakłada na dłużnika wydania „spornej krowy” lub „zaniechania nadmiernych emisji” opiewający na „spadkobierców X-a” lub odsyłający do sentencji pism procesowych (Orzeczenie SN z 29 kwietnia 1949r., Wa.C. 266/48 (OSN 1954, poz.11).
Fakultatywne składniki tytuły wykonawczego to: termin wykonania świadczenia. Może być nim również warunek, od którego uzależnione jest ziszczenie się świadczenie. Do tych składników może należeć również zobowiązanie dłużnika do pokrycia kosztów związanych z wykonaniem świadczenia, może zawierać prawa wierzyciela do wykonania czynności, które obciążą dłużnika. Do fakultatywnych składników można również zaliczyć określenie terminu w którym wierzyciel wystąpi o nadanie klauzuli wykonalności, w sytuacji braku świadczenia ze strony dłużnika. Fakultatywnie również tytuł egzekucyjny może zawierać, zastrzeżenia dotyczące świadczenia wzajemnego wierzyciela, od którego może być uzależnione świadczenie dłużnika. Do przykładowych tytułów egzekucyjnych, w których określone są terminy świadczeń należą wyroki, gdzie są określone świadczenie pieniężne rozkłada na raty, czy termin wydania rzeczy. Tytułem egzekucyjnym, gdzie został zastrzeżony warunek może być: wyrok sądu przywracający do pracy, czy obowiązek wypłaty wynagrodzenia uzależniony od powrotu do pracy pracownika (art. 47, 57 kp)
O istnieniu tytuły egzekucyjnego decyduje tylko i wyłącznie ustawa, a nie wola przedmiotowa stron. Są nimi akty prawne w formie orzeczeń, ugody czy aktu notarialnego. Art. 7761 kpc dodatkowo precyzuje gdzie będzie kierowana egzekucja w przypadku dłużnika będącego w związku małżeńskim. Egzekucja będzie prowadzona nie tylko z jego majątku osobistego, ale również z pobranego przez niego wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskanych z prowadzenia przez niego innej działalności zarobkowej oraz z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy. Art. 777 kpc w sposób bezwzględnie obowiązujący określa klasyfikację tytułów egzekucyjnych. Zgodnie z przepisem tytułami egzekucyjnymi są:
1) Prawomocne orzeczenia sądu lub podlegające natychmiastowej wykonalności;- prawomocne wyroki, postanowienia, nakazy zapłaty w postępowaniu cywilnym. Natychmiastowa wykonalność przed uprawomocnieniem istniejąca z mocy ustawy to np. wyrok sądu II instancji (art. 338 § 1, z wyłączeniem wyroku w sprawach małżeńskich)
2) Ugoda zawarta przed sądem (jeśli jest zgodna z przepisami prawa procesowego; stwierdzona podpisami stron, gdy nadaje się do wykonania w drodze egzekucji)
3) Wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem;
4) Inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy prawa podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej np. bankowe tytuły egzekucyjne, ugody zawarte przed geodetą w sprawie rozgraniczenia nieruchomości
5) Akty notarialne (art. 777 § 1. pkt.5)
Oświadczenie woli dłużnika oznacza poddanie się egzekucji. Skuteczność tej egzekucji zależy od przyjęcia tego oświadczenia od wierzyciela. Art. 777 § stanowi, że oświadczenie może być również złożone w formie aktu notarialnego.
Kodeks postępowania cywilnego w sposób szczególny reguluje wymagania tytułów egzekucyjnych ze względu na dopuszczalność egzekucji z majątku wspólników spółki cywilnej, (art. 778), jak również spółek prawa handlowego (art. 7781), egzekucji ze spadku (779), mienia poddanego pieczy zarządcy masy majątkowej, kuratora spadku i wykonawcy testamentu (art. 780). Te szczegółowe unormowania będą przedmiotem kolejnego referatu.
Bibliografia:
Marciniak Andrzej, Postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2005.
