Zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji – powództwo ekscydencyjne (interwencyjne)

Zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji – powództwo ekscydencyjne (interwencyjne)

Czynności te mogą zostać dokonane niezgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym. W tej sytuacji celowe jest złożenie na czynności komornika skargi przewidzianej w art. 767 k.p.c. Jeśli natomiast prawa osoby trzeciej zostały naruszone czynnościami egzekucyjnymi, które podjęto zgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym, to złożenie skargi procesowej na czynności komornika nie może odnieść skutku. Dla tej drugiej sytuacji przewidziane zostało powództwo ekscydencyjne (interwencyjne), przewidziane w art. 840 § 1 i nast. k.p.c. Jest to jeden z rodzajów tzw. powództw przeciwegzekucyjnych. W niniejszym opracowaniu skupimy się na powództwie z art. 840 § 1 k.p.c.

Kiedy i względem jakiego przedmiotu stosujemy?

W powództwie ekscydencyjnym osoba trzecia (tak więc nie dłużnik ani wierzyciel – im przysługują inne środki ochrony prawnej), sprzeciwia się prowadzeniu egzekucji z zajętego przedmiotu, nie zwalczając jednak treści samego tytułu wykonawczego. Powództwo stosujemy, gdy egzekucja komornicza została skierowana do przedmiotu, który zgodnie z przysługującym nam prawem nie powinien być nią objęty. Z reguły powództwo to wytaczane jest w razie skierowania egzekucji do rzeczy ruchomej będącej we władaniu dłużnika, a stanowiącej własność osoby trzeciej. Często służy także zwolnieniu od zajęcia przedmiotu zajętego przez organ egzekucyjny w trybie zabezpieczenia (postępowania zabezpieczającego) roszczenia pieniężnego. W drodze omawianego powództwa ochronie podlega nie tylko prawo własności (współwłasności), ale także użytkowanie wieczyste, użytkowanie ruchomości lub praw, spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu, szeroko rozumiane wierzytelności, rachunki bankowe i inne prawa majątkowe. Należy pamiętać, iż powództwo stosujemy do wyłączenia przedmiotów, natomiast pieniądze na rachunku bakowym nie są przedmiotem, w konsekwencji nie można ich wyłączyć spod egzekucji gdy trafią np. przez pomyłkę na nieuprawnione konto.

Wymagania powództwa

Żądanie można sformułować zarówno ustnie do protokołu, jak i wnieść pisemnie. Jeżeli jest wnoszone pisemnie, powinno czynić zadość wymaganiom pisma procesowego (art. 126 k.p.c.), tj. posiadać: oznaczenie sądu, do którego jest skierowane; imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników; oznaczenie rodzaju pisma; osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności; podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika; wykaz załączników. Pozew (art. 187 k.p.c.) powinien także – niezależnie od formy – zawierać żądanie zwolnienia przedmiotu od egzekucji, oznaczenie wartości przedmiotu sporu, natomiast jako okoliczność uzasadniającą je – podstawę powództwa – należy wskazać naruszenie prawa osoby trzeciej przez to, że skierowano egzekucję do zajętego przedmiotu. Należy wskazać także, jakie prawo przysługuje nam względem zajętego przedmiotu. W treści powództwa należy także uzasadnić właściwość sądu. Powództwo nie wymaga wykazania interesu prawnego. Powództwo ekscydencyjne należy wytoczyć przeciwko wierzycielowi, a jeżeli dłużnik zaprzecza prawu osoby trzeciej, także przeciwko dłużnikowi. Od pozwu pobierana jest opłata stosunkowa w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100.000 zł

Do kiedy można wytoczyć powództwo?

Powództwo o zwolnienie od egzekucji dopuszczalne jest po dokonaniu wszczęcia egzekucji przez zajęcie przedmiotu, którego wyłączenia spod egzekucji domaga się powód. Powództwo wniesione wcześniej podlega oddaleniu jako przedwczesne. Zgodnie z art. 840 k.p.c. § 3 powództwo można wytoczyć w terminie miesiąca od dnia powzięcia informacji o naruszeniu prawa, najpóźniej przed rozpoczęciem licytacji. W wyroku z 19 lutego 2002 r., II CKN 1071/2000 Sąd Najwyższy uznał, że zgłoszenie żądania zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji możliwe jest do chwili sprzedaży rzeczy. Przed wniesieniem pozwu o zwolnienie od egzekucji osoba trzecia powinna zwrócić się do wierzyciela o wyłączenie zajętego przedmiotu spod egzekucji po to, by nie narazić się na obowiązek zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi na wypadek, gdyby uznał on przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu i wniósł o przyznanie kosztów procesu, ponieważ nie dał powodu do wytoczenia sprawy.

Właściwy organ

Powództwo wnosimy do Sądu Rejonowego, przy którym działa komornik. Przed wniesieniem powództwa warto pisemnie poinformować komornika o przysługującym nam względem danego przedmiotu prawie, wnosząc o wstrzymanie czynności egzekucyjnych (poza zajęciem), gdyż po sprzedaniu przedmiotu nie będziemy mogli zwolnić go już z egzekucji (tzn. iż praktycznie przedmiot ten przepadnie).

Podmiot uprawniony

Legitymację do wytoczenia powództwa ma osoba trzecia, a zatem osoba niebędąca stroną właściwego postępowania egzekucyjnego. Nie jest osobą trzecią w rozumieniu art. 841 § 1 k.p.c. osoba, przeciwko której – jako dłużnikowi – została skierowana egzekucja (nawet niewymieniona w tytul wykonawczym), ani też osoba wymieniona w klauzuli wykonalności jako odpowiadająca w sposób ograniczony z określonych przedmiotów albo do wysokości ich wartości. W razie skierowania egzekucji do rzeczy obciążonej zastawem, zastawnik jest osobą trzecią w rozumieniu art. 841 § 1 k.p.c. (z wyjątkami odnośnie zastawu rejestrowego). Jeżeli w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przeciwko sprzedawcy został zajęty przedmiot sprzedaży, kupujący może wnieść powództwo z art. 841 § 1 k.p.c. W doktrynie i orzecznictwie podzielone są poglądy odnośnie statusu małżonka dłużnika. Przeważa pogląd, iż w sytuacji, gdy jest wymieniony w klauzuli wykonalności jako odpowiadający w sposób ograniczony, powództwo z art. 841 k.p.c. mu nie przysługuje.

Czy warto?

Powództwa interwencyjne są jednymi z najczęściej wykorzystywanych w praktyce. Zapewniają one niezbędną ochronę osobie trzeciej, do której majątku została omyłkowo skierowana egzekucja. Należy pamiętać, iż komornik nie ma prawa badać treści tytułu wykonawczego, tak więc nie może skierować egzekucji do majątku formalnie nienależącego do dłużnika, nawet jeżeli poweźmie informacje odnośnie faktycznego władania danym przedmiotem przez dłużnika. Ponad powyższe jest to środek prawny stosunkowo szybki i odformalizowany.

Polecane

Najnowsze