Zakres przedmiotowy odpowiedzialności
Wg art.71 ukse komornik ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za zawinione działania lub zaniechania, w szczególności:
1) naruszenie powagi i godności urzędu;
2) rażącą obrazę przepisów prawa;
3) niewykonywanie poleceń powizytacyjnych;
4) wydatkowanie środków podlegających dokumentacji na działalność rażąco niezgodną z ich przeznaczeniem;
5) podejmowanie czynności z nieuzasadnioną zwłoką;
6) naruszenie właściwości określonej w art.8 ukse.
Należy pamiętać, że powyższy katalog nie ma charkateru numerus clausus, wyliczone w nim sytuacje stanowią tylko przykładowe działania i zaniechania które są podstawą pociągniecia komornika sądowego do odpowiedzialności dyscyplinarnej. To czy komornik w danej sytuacji ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną tj. czy w związku z dokonanym działaniem lub zaniechaniem zachodzą przesłanki pociągnięcia do odpowiedzialności dyscyplinarnej będzie każdorazowo oceniał organ powołany do rozpatrywania takich spraw.
Katalog kar dyscyplinarnych
Art.72.1 ukse zawiera zamknięty katalog kar dyscyplinarnych, konsekwencją katalogu o takim charakterze jest to, że organ uprawniony do nakładania kar nie może nałożyć innych kar niż te określone w art.72.1 ukse. Karami dyscyplinarnymi są:
1) upomnienie;
2) nagana;
3) kara pieniężna do dwudziestokrotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (ok. 70 000,00zł);
4) wydalenie za służby komorniczej;
Z karą nagany oraz z karą pieniężną wiąże się utrata biernego prawa wyborczego do organów samorządu komornicego na okres 3 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego. Skazanie na karę upomnienia, nagany oraz karę pieniężną ulega zatarciu po upływie 3 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego. Z art.72.4 oraz 72.5 ukse wynika, iż skazanie na karę wydalenia ze służby komorniczej powoduje zakaz powołania w przyszłości na stanowisko komornika lub asesora komorniczego i nie ulega zatarciu.
Art.73 ukse określa tzw. przedawnienie dyscyplinarne. W tymże przepisie przewidziano, iż po upływie 3 lat od popełnienia czynu nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego, a postępowanie wszczęte ulega umorzeniu, chyba, że czyn zawierał znamiona przestępstwa. W sytuacji w której czyn zawierał znamiona przestępstwa przedawnienie dyscyplinarne nie może nastąpić wcześniej niż przedawnienie przewidziane w przepisach prawa karnego.
Postępowanie dyscyplinarne
Podmioty legitymowane do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego:
1) Minister Sprawiedliwości,
2) prezesi sądów,
3) sędziowie wizytatorzy,
4) organy samorządu komorniczego,
5) komornicy wizytatorzy.
Minister Sprawiedliwości składając wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego może zawiesić komornika w czynnościach. W takim przypadku komornikowi przysługuje zażalenie do Sądu Okręgowego w Warszawie w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia.
Organy uprawnione do rozpoznawania spraw dyscyplinarnych:
1) komisja dyscyplinarna – rozpoznaje sprawy dyscyplinarne w pierwszej instancji. Komisja dyscyplinarna składa się z 22 członków powołanych przez Krajową Radę Komorniczą (po 3 członków z każdej izby komorniczej). Członkiem komisji jest komornik sądowy będący członkiem danej izby komorniczej. Kadencja komisji dyscyplinarnej trwa 4 lata;
2) sąd okręgowy właściwy według siedziby kancelarii obwinionego komornika – rozpoznaje sprawy dyscyplinarne w drugiej instacji, wskutek złożenia odwołania od orzeczenia komisji dyscyplinarnej.
Przebieg postępowania dyscyplinarnego
Komisja dyscyplinarna rozpoznaje sprawy w składzie trzyosobowym. Stronami postępowania dyscyplinarnego jest wnioskodawca oraz obwiniony (komornik, asesor, aplikant). Obwiniony ma prawo ustanowić maksymalnie dwóch obrońców którymi mogą być adwokat, radca prawny albo komornik. Rozprawa przed komisją dyscyplinarną odbywa się bez względu na niestawiennictwo stron prawidłowo powiadomionych o terminie rozprawy. Na rozprawie przeprowadza się postępowanie dowodowe, chyba, że obwiniony przyzna się do popełnienia czynu podlegającego odpowiedzialności dyscyplinarnej, w takim wypadku komisja za zgodą obu stron może nie przeprowadzać postępowania dowodowego lub przeprowadzić je częściowo. Komisja dyscyplinarna wymierza karę przewidzianą w ustawie (upomnienie, nagana, kara pieniężna, wydalenie ze służby komorniczej) biorąc pod uwagę okoliczności określone w art.75l.1 i 2 ukse. Strony mają 14 dni od momentu doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem na wniesienie odwołania. Komisja dyscyplinarna powinna dążyć do tego, aby sprawa została rozpoznana na pierwszym posiedzeniu. Jeśli chodzi o wykonanie prawomocnych orzeczeń komisji dyscyplinarnej to w przypadku prawomocnej kary wydalenia ze służby komorniczej wykonanie należy do Ministra Sprawiedliwości, a w przypadku pozostałych kar – do rady właściwej izby komorniczej.
