W doktrynie i orzecznictwie wyraźnie rozróżnia się zaniechanie czynności przez komornika od jego bezczynności. Zaniechanie czynności polega na tym, że komornik zaniedbuje dokonania konkretnej czynności, do podjęcia której jest zobowiązany przez przepis prawa, chociażby ze względu na konieczność zabezpieczenia praw stron lub osób trzecich. Przykładem zaniechania są: niedoręczenie dłużnikowi przy pierwszej czynności egzekucyjnej zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z podaniem treści tytułu wykonawczego i wymienieniem sposobu egzekucji (art. 805 k.p.c.), pominięcie wysłuchania stron przed zawieszeniem lub umorzeniem postępowania egzekucyjnego (art. 827 k.p.c.), niezawiadomienie dłużnika o terminie i miejscu licytacji ruchomości albo nieruchomości (art. 867 § 1 i 954 k.p.c.).
Inaczej przedstawia się bezczynność komornika, wyrażająca się w innym niż zaniechanie zachowaniu, które może wynikać chociażby z niedbalstwa. Bezczynnością komornika będzie zatem niepodjęcie jakichkolwiek czynności w sprawie, bądź nie podjęcie czynności, o które wnioskował wierzyciel. Obecnie art. 45 uoksie stanowi, że komornik podejmuje czynność niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku wierzyciela. O braku jakiegokolwiek działania możemy mówić również wtedy, gdy komornik pobrał od wierzyciela zaliczkę na wydatki egzekucyjne. Koszty mają charakter subsydiarny wobec czynności podejmowanych w postępowaniu, toteż samo pobranie zaliczki nie jest rozumiane jako podjęcie czynności sensu stricto.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, użyty w art. 767 § 1 zd. 2 k.p.c. termin „zaniechanie przez komornika dokonania czynności” nie obejmuje bezczynności powodującej przewlekłość postępowania, na którą nie przysługuje skarga na czynności komornika, ani żaden inny środek prawny. W tym przypadku właściwym środkiem zwalczania takiego zachowania będzie nie środek zaskarżenia, a skarga administracyjna do prezesa sądu rejonowego, przy którym działa komornik. Prezes sądu rejonowego nadzoruje formalną poprawność działania komornika, a w szczególności szybkość i rzetelność prowadzonego postępowania poprzez badanie, czy w konkretnych sprawach nie zachodzi nieuzasadniona przewlekłość w podejmowaniu czynności. Ponadto prezes sądu rejonowego może wydawać zarządzenia lub żądać od komornika stosownych wyjaśnień. Nadzór nie ma na celu bezpośredniego korygowania czynności, jednak stwierdzone błędy i nieprawidłowości mogą być podstawą do wszczęcia z urzędu nadzoru judykacyjnego, przewidzianego w art. 759 § 2 k.p.c. Niestety, ten tryb nadzoru nad czynnościami komornika jest obecny w praktyce sądów w minimalnym zakresie. Problem stanowi przede wszystkim ustalenie zakresu, w jakim sąd może sprawować nadzór i czy jest to tego uprawniony nawet mimo niewniesienia skargi na czynności komornika. Z jednej strony art. 759 § 2 k.p.c. nie precyzuje uprawnień sądu, ale z drugiej strony- przyjęcie dopuszczalności ingerencji sądu w każdym przypadku niweczyłoby system skargi na komornika, czyniąc ją wręcz bezzasadną. W doktrynie przyjęto, że sąd może sprawować nadzór w kilku przypadkach:
1) przy rozpoznawaniu skargi na czynności komornika;
2) jeżeli z mocy przepisów Kodeksu postępowania cywilnego podejmuje określoną czynność (np. rozstrzyga w przedmiocie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej);
3) jeżeli uzyskał informację o uchybieniach i nieprawidłowościach w czynnościach podjętych przez komornika.
Poza wymienionymi przypadkami sąd nie ma możliwości faktycznych, aby sprawować nadzór nad wszystkimi czynnościami komornika. Obowiązek ten spoczywa w dużej mierze na stronach i uczestnikach postępowania, którzy mogą go realizować przede wszystkim przez złożenie skargi na czynności komornika.
Bezczynność komornika jest także zwalczana przez samorząd komorniczy, na którym ciąży obowiązek rozpatrywania skarg na czynności komornika. Krajowa Rada Komornicza nadzoruje terminowość, rzetelność i skuteczność postępowania egzekucyjnego oraz przestrzeganie przez komorników i asesorów komorniczych powagi i godności zawodu. Przy tak zarysowanych granicach nadzoru samorządu nad działalnością komornika można przyjąć, że rozpoznawanymi skargami będą głównie te, których przedmiotem jest naruszenie powagi i godności zawodu, określonych w Kodeksie Etyki Zawodowej Komornika.
Procesowym środkiem prawnym na przewlekłość postępowania wynikającego z bezczynności komornika jest skarga przewidziana w ustawie z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.
