Postępowanie nakazowe to postępowanie odrębne w procesie cywilnym. Jest ono regulowane przepisami Kodeksu postępowania cywilnego.
Sądowy nakaz zapłaty
Pozew o nakaz zapłaty
Nakaz zapłaty wydaje sąd, jeśli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydaje się na wniosek powoda zgłoszony w pozwie. Nakaz ten wydawany jest przez sąd na posiedzeniu niejawnym.
Nakaz zapłaty. Środek zaskarżenia
Należy podkreślić, że od nakazu zapłaty pozwany może wnieść zarzuty.
W piśmie zawierającym zarzuty, pozwany powinien wskazać czy zaskarża nakaz w całości czy w części oraz przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty, należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy oraz wymienić fakty, z których wywodzi się żądania i dowody na wykazanie każdego z nich.
W postępowaniu po wniesieniu zarzutów:
- nie stosuje się przepisów art. 194–196 i art. 198 KPC
- powództwo wzajemne jest niedopuszczalne
- nie można występować z nowymi roszczeniami (zamiast lub obok dotychczasowych), ale w przypadku zmiany okoliczności, powód może żądać zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego równowartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się, może rozszerzyć powództwo o świadczenia za kolejne okresy
W nakazie zapłaty sąd nakazuje pozwanemu, by w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo wniósł środek zaskarżenia.
Jeżeli pozwany mieszka lub ma siedzibę za granicą, a nie ma przedstawiciela w kraju, termin ten wynosi miesiąc. A gdy doręczenie nakazu zapłaty miało mieć miejsce poza terytorium UE, termin nie może być krótszy niż trzy miesiące.
Środek zaskarżenia od nakazu zapłaty wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty.
Sąd odrzuca środek zaskarżenia, który jest niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony lub dotknięty brakami, których nie usunięto pomimo wezwania.
Nakaz zapłaty, od którego nie wniesiono środka zaskarżenia ma skutki prawomocnego wyroku.
Wydanie nakazu zapłaty
Nakaz zapłaty doręcza się stronom. Pozwanemu nakaz zapłaty doręcza się z odpisem pozwu z odpisami załączników do pozwu oraz pouczeniem o terminie i sposobie zaskarżenia nakazu oraz skutkach jego niezaskarżenia.
Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu:
- dokumentem urzędowym
- zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem
- wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu
Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku należycie wypełnionego (jeśli ich prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości).
W przypadku przejścia na powoda praw z weksla lub czeku, do wydania nakazu niezbędne jest przedstawienie dokumentów uzasadniających roszczenia (o ile przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla lub czeku).
Sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie: dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku (jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego), odsetek w transakcjach handlowych lub rekompensaty, a także na podstawie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów odzyskiwania należności (jeżeli powód dochodzi również zwrotu kosztów).
Jeżeli nie dołączono oryginału weksla lub czeku, przewodniczący wzywa powoda do ich złożenia do akt pod rygorem zwrotu pozwu.
W sprawach, o których mowa powyżej, przewodniczący i sąd są obowiązani podejmować czynności tak, by pierwsze posiedzenie wyznaczone w celu wydania nakazu zapłaty, rozpoznania sprawy lub nadania jej innego biegu odbyło się nie później niż dwa miesiące od dnia wniesienia pozwu (a jeżeli pozew był dotknięty brakami – od dnia ich usunięcia).
Nakaz zapłaty. Wykonalność
Nakaz zapłaty z chwilą wydania, stanowi tytuł zabezpieczenia wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności.
Kwota zasądzona nakazem wraz z wymagalnymi odsetkami stanowi sumę, której złożenie przez dłużnika na rachunek depozytowy ministra finansów, wystarczy do zabezpieczenia.
Jeżeli nakaz zobowiązuje do wydania rzeczy zamiennych, to do zabezpieczenia wystarczy złożenie sumy równej wartości przedmiotu sporu.
Powód wnosząc o dokonanie zabezpieczenia jest obowiązany wskazać sposób zabezpieczenia. Sąd na wniosek pozwanego może ograniczyć zabezpieczenie według swego uznania.
Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu.
Uchylenie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym
Jeżeli po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie zgodnie z przepisami kodeksu, to sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie postanowienie.
Po utracie mocy lub uchyleniu nakazu zapłaty albo w przypadku braku podstaw do jego wydania, sąd rozpoznaje sprawę według przepisów ogólnych lub w postępowaniu odrębnym właściwym dla danej sprawy.
Jeżeli zachodzą podstawy do odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania, to sąd postanowieniem z urzędu uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie rozstrzygnięcie. W innym przypadku sąd wydaje wyrok, którym w całości lub części utrzymuje nakaz zapłaty w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu.
W przypadku cofnięcia zarzutów, sąd stwierdza postanowieniem, że nakaz zapłaty pozostaje w mocy i orzeka o kosztach jak przy cofnięciu pozwu.
W przypadku, gdy sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa, sąd może uznać cofnięcie zarzutów za niedopuszczalne.
