Pojęcie sprawy gospodarczej w postępowaniu gospodarczym

Pojęcie sprawy gospodarczej w postępowaniu gospodarczym

Wstęp

 

Zgodnie z poglądami doktryny treść art. 4791 k.p.c., oraz art. 2 RpSSGU pozwalają na wyodrębnienie w postępowaniach odrębnych sprawy gospodarczej sensu stricte (art. 4791 § 1 k.p.c.) oraz sprawy gospodarczej sensu largo (art. 4791 § 2 k.p.c.). W niniejszej pracy rozwinę temat sprawy gospodarczej sensu stricte, wymieniając sprawy objęte postępowanie gospodarczym z mocy samych przepisów procesowych (sprawy gospodarcze sensu largo)

 

Pojęcie sprawy gospodarczej sensu stricte

 

Definicję sprawy gospodarczej zawarto w art. 4791 k.p.c. Zgodnie z nim sprawą gospodarczą w rozumieniu wskazanego przepisu jest sprawa ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami, w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Ustawodawca w treści wskazanego paragrafu uzupełnia definicję, wskazując iż zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez którąkolwiek ze stron stosunku cywilnego po jego powstaniu nie wyłącza zastosowania przepisów niniejszego działu. Tak wiec, choć zasadniczo stronami postępowania w sprawach gospodarczych są przedsiębiorcy, możliwe jest także sytuacją, gdy stroną sprawy gospodarczej nie będzie przedsiębiorca, pod warunkiem iż sprawa wynika z prowadzonej przez niego ówcześnie działalności gospodarczej w charakterze przedsiębiorcy. Jednak, jak słusznie zważył Sąd Najwyższy: Sprawa ze stosunku cywilnego między stronami w zakresie prowadzonej przez nie działalności gospodarczej nie jest sprawą gospodarczą w rozumieniu art. 479 1 kpc oraz art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz. U. 1989 r. Nr 33 poz. 175 ze zm. – zwana dalej RpSSGU)), jeżeli którakolwiek ze stron przestała być przedsiębiorcą przed wniesieniem pozwu.

 

Sprawa gospodarcza sensu largo

 

Ustawa w § 2 wskazanego przepisu rozszerza definicję zakresu spraw rozpoznawanych według przepisów działu IVa k.p.c., które to dodatkowe rodzaje spraw przekazanych do rozpoznania nie pokrywają się w pełni z elementami definicji sprawy gospodarczej sensu largo RpSSGU. Art. 4791 k.p.c. definiuje tylko te sprawy gospodarcze, które są rozpoznawane w postępowaniu odrębnym uregulowanym w dziale IVa tytułu VII księgi pierwszej części pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego. Tak więc zakres spraw „ równoznacznych” sprawie gospodarczej obejmuje sprawy: ze stosunku spółki oraz dotyczące roszczeń, o których mowa w art. 291-300 i art. 479-490 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub naprawienie szkody z tym związanej oraz zakazanie lub ograniczenie działalności zagrażającej środowisku, należące do właściwości sądów na podstawie przepisów o ochronie konkurencji, prawa energetycznego, prawa telekomunikacyjnego, prawa pocztowego oraz przepisów o transporcie kolejowym oraz przeciwko przedsiębiorcom o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.

 

Trzy kryteria

 

Wracając do meritum niniejszej pracy należy wskazać, iż zgodnie z treścią art. 4791 § 1 k.p.c. do zakwalifikowania sprawy jako gospodarczej wymagane jest spełnienie trzech kryteriów: sprawa gospodarcza musi „wyrastać” ze stosunków cywilnych, przy czym chodzi tutaj tylko o sprawy cywilne w ujęciu materialnym, a więc o takie, w których ochrona prawna sprowadza się do wywołania skutku w ramach stosunku cywilnoprawnego (majątkowego lub niemajątkowego) kreowanego przez podmioty występujące – na wypadek sporu – jako równoprawni partnerzy. Zarazem partnerzy ci muszą mieć status przedsiębiorców, a łączący ich stosunek cywilnoprawny musi pozostawać w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Sąd Najwyższy sprecyzował, iż także sprawa z powództwa przedsiębiorcy przeciwko osobie fizycznej prowadzącej osobiście niewymagającą zgłoszenia do Krajowego Rejestru Sądowego działalność gospodarczą, z której zarobek stanowi jej podstawowe źródło dochodu, jest sprawą gospodarczą podlegającą rozpoznaniu w postępowaniu odrębnym

 

Sprawa ze stosunków cywilnych

 

Posługując się w art. 4791 k.p.c. zwrotem „w sprawach ze stosunków cywilnych” ustawodawca nawiązuje do treści normatywnej art. 1 k.p.c., jednak jedynie w części odnoszące się do spraw cywilnych w ujęciu materialnym, a nie formalnym (sprawa cywilna sensu largo). Jeśli chodzi o rozumienie stosunków cywilnych w ścisłym (materialnym) tego słowa znaczeniu, to z uwagi na brak ustawowej definicji w literaturze prawa i procesu cywilnego poświęca się tej tematyce wiele miejsca, a wypracowane stanowiska nie ujmują omawianego pojęcia jednolicie i jednoznacznie.

Definicja kodeksowa nie przesądza jednak samoistnie o przynależności określonej sprawy do postępowania odrębnego, gdyż wchodzą w grę ogólne wyłączenia z drogi procesu, przewidziane w art. 13 § 1 k.p.c.

 

Polecane

Najnowsze