Koszty postępowania cywilnego a koszty sądowe

Koszty postępowania cywilnego a koszty sądowe

Koszty postępowania cywilnego

Ustawowa definicja kosztów procesu znajduje się w art.98 kodeksu postępowania cywilnego. Są to koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, jakie zobowiązana jest zwrócić strona przegrywająca sprawę swojemu przeciwnikowi na jego żądanie.

W trakcie orzekania o kosztach procesu należy brać pod uwagę określone zasady:

1) Odpowiedzialność za wynik procesu – oznacza, że sąd zasądza koszty od strony przegrywającej sprawę, przegranie oznacza tu jednak nie tylko oddalenie powództwa, ale także np. odrzucenie pozwu z przyczyn formalnych.

2) Koszty celowe – pojęcie to rozwinięte jest w § 2 i 3 art. 98 kodeksu postępowania cywilnego. Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego. Natomiast do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

3) Zawinienie – czasem sąd będzie kierować się zasadą zawinienia przy orzekaniu o kosztach procesu (a nie zasadą przywołaną w pkt 1), będą to sytuacje, gdy: sąd może zasądzić od świadka, biegłego, pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego – po ich wysłuchaniu – zwrot kosztów wywołanych ich rażącą winą oraz gdy niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem.

4) Słuszność – sąd może także (ale tylko w wyjątkowych wypadach) zasądzić tylko część kosztów (lub nie zasądzać ich wcale) od strony przegrywającej.

5) Kompensata – zgodnie z zasadą kompensaty strona, która sprawę wygrała może żądać zwrotu poniesionych nakładów niezbędnych do celowej obrony lub wykazania swoich praw; ma ona zastosowanie także w wpadkach przewidzianych w ustawie.

Koszty sądowe

Pojęcie kosztów sądowych wprowadza ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty sądowe obejmują opłaty sądowe i wydatki.

Opłata to ekwiwalent za „usługę” udzieloną przez państwo o charakterze publicznym. Wyróżnia się różne rodzaje opłat:

– stałą – nie może być niższa niż 30 zł i wyższa niż 5000 zł i pobiera się ją w sprawach o prawa niemajątkowe i tylko w niektórych sprawach o prawa majątkowe;

– stosunkową – wynosi ona 5% wartości przedmiotu sporu i pobiera ją w sprawach o prawa majątkowe, nie może być niższa niż 30 zł i wyższa niż 100 000 zł;

– tymczasową – pobierana w sprawach o prawa majątkowe, gdy w chwili wszczęcia nie można określić wartości przedmiotu sporu, musi mieścić się w granicach od 30 zł do 1000 zł;

– podstawową – gdy prawo nie przewiduje opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej, wynosi 30 zł.

Wydatków nie da się skatalogować w sposób zamknięty i ich wyliczenie w ustawie ma charakter przykładowy. Obejmują one w szczególności:

– koszty podróży strony zwolnionej od kosztów sądowych związane z nakazanym przez sąd jej osobistym stawiennictwem;

– zwrot kosztów podróży i noclegu oraz utraconych zarobków lub dochodów świadków;

– wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz

kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie;

– wynagrodzenie należne innym osobom lub instytucjom oraz zwrot poniesionych przez nie kosztów;

– koszty przeprowadzenia innych dowodów;

– koszty przewozu zwierząt i rzeczy, utrzymywania ich lub przechowywania;

– koszty ogłoszeń;

– koszty osadzenia i pobytu w areszcie;

– ryczałty należne kuratorom sądowym za przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w sprawach: o unieważnienie małżeństwa, o rozwód oraz separację, a także za uczestniczenie przy ustalonych przez sąd kontaktach rodziców z dziećmi;

– koszty wystawienia zaświadczenia przez lekarza sądowego.

Koszty sądowe, czyli opłaty i wydatki ponoszą więc:

– strony,

– uczestnicy postępowania,

– świadkowie,

– biegli,

– tłumacze.

Polecane

Najnowsze