Pojęcie
Przypozwanie zostało wprowadzone w art. 84 kodeksu postępowania cywilnego. Polega ono na tym, że strona postępowania, której w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcie:
– przysługiwałoby jej roszczenie względem osoby trzeciej albo
– przeciwko której osoba trzecia mogłaby wystąpić z roszczeniem,
może zawiadomić taką osobę trzecią o toczącym się procesie i wezwać ją do wzięcia w nim udziału, przy czym okoliczności wymienione wyżej mogę występować jedynie w sposób potencjalny, nie jest tu konieczny dany stopień prawdopodobieństwa ich wystąpienia.
Przypozwanie ma więc na celu ochronę pozycji strony postępowania i dzięki jego zastosowaniu unika się ewentualnego kolejnego procesu. Udział w procesie osoby trzeciej jest więc inicjowany z woli samej strony. Osoba trzecia może nie podjąć reakcji na działania strony, a jeśli będzie chciała wziąć udział w sprawie to będzie w niej występować w charakterze interwenienta ubocznego, więc koniecznym będzie wstąpienie dokonane w formie pisemnej (uregulowane w art. 77 KPC).
Istotnym jest, że interwenient uboczny nie może (zgodnie z art. 82 KPC) w stosunku do strony, do której przystąpił, podnieść zarzutu, że:
– sprawa została rozstrzygnięta błędnie albo,
– strona prowadziła proces wadliwie,
chyba że stan sprawy w chwili przystąpienia interwenienta uniemożliwił mu korzystanie ze środków ochrony albo że strona umyślnie lub przez niedbalstwo nie skorzystała ze środków, które nie były interwenientowi znane.
Skutki z art. 82 powstają także w stosunku do wezwanego, który nie zgłosił przystąpienia (z chwilą, w której przystąpienie do sprawy było możliwe). Zarzuty te nie będą więc przysługiwać wezwanemu do wzięcia udziału w sprawie.
Zasadą jest, że przypozwanie nie ma charakteru obowiązkowego, istnieją jednak takie regulacje, które nakazują wezwanie danego podmiotu do wzięcia udziału w sprawie i wynikają one zarówno z przepisów prawa procesowego (np. art. 887 § 2 KPC, zgodnie z którym wierzyciel wnoszący powództwo przeciwko pracodawcy powinien przypozwać dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne) jak i prawa materialnego ( np. art. 573 kodeksu cywilnego, w którym wskazuje się, że kupujący, przeciwko któremu osoba trzecia dochodzi roszczeń dotyczących rzeczy sprzedanej, obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o tym sprzedawcę i wezwać go do wzięcia udziału w sprawie).
Forma
W celu zawiadomienia osoby trzeciej o toczącym się postępowaniu strona wnosi do sądu pismo procesowe (które musi odpowiadać wymogom z art. 126 i nast. KPC), w którym wskazuje przyczynę wezwania (a więc określenie roszczeń wymienionych wyżej) i stan sprawy. Sądem właściwym jest sąd prowadzący daną sprawę. Pismo takie doręcza się niezwłocznie osobie trzeciej, która może zgłosić swe przystąpienie do strony właśnie jako interwenient uboczny. Mówiąc o formie przypozwania należy zwrócić także uwagę na art. 466 KPC zgodnie, z którym w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do protokołu powództwo oraz treść środków odwoławczych i innych pism procesowych.
Przypozwanie jest dopuszczalne do momentu zamknięcia rozprawy w drugiej instancji.
