Pierwszym ze skutków prawnych jakie powoduje wyrok jest jego prawomocność, która została określona w art. 363 k.p.c. Zwyczajnymi środkami zaskarżenia tego orzeczenia merytorycznego są apelacja i zażalenie. Do szczególnych środków zaskarżenia natomiast zaliczamy : sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym oraz sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.
Wyróżnić należy:
1. prawomocność formalną, która odnosi się jedynie do tych orzeczeń sądowych, które w sposób merytoryczny rozstrzygają sprawy oraz
2. prawomocność materialną, która obejmuje tylko sentencję wyroku, motywy jego wydania jedynie w granicach stanowiących konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia oraz niezbędne do wyjaśnienia jego zakresu (Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 marca 2002 roku, II CKN 1415/00).
Możemy powiedzieć, że orzeczenie nabywa prawomocność formalną,
gdy ustawa:
A. nie przewiduje środka zaskarżenia,
B. środek zaskarżenia został wniesiony po terminie,
C. wniesiono środek zaskarżenia, ale został on oddalony lub strona zrzekła się prawa do wniesienia.
Istnieją również wyjątki od tej reguły. Mianowicie, jeżeli zaskarżono tylko część wyroku, staje się on prawomocny w części pozostałej wraz z upływem terminu przewidzianego na wniesienie środka zaskarżenia. Art. 366 k.p.c. statuuje zasadę, iż wyrok prawomocny odznacza się przymiotem res iudicata, czyli ma powagę rzeczy osądzonej. Instytucja ta określona jest w 199 §1 pkt 2 k.p.c.
Drugim skutkiem prawnym jest wykonalność wyroku. Oznacza to, iż istnieje możliwość wykonania wyroku w postępowaniu egzekucyjnym.
Elementem decydującym o zaskarżalności wyroku jest jego treść. W treści wyroku sąd może odpowiednio: zasądzić określone świadczenie lub nakazać stronie pozwanej zachować się w określony w wyroku sposób. Jeżeli strona pozwana uchybi nałożonemu na nią wyrokiem obowiązkowi, np. nie zachowa się w sposób wskazany w orzeczeniu, strona powodowa może w celu przymusowego wykonania orzeczenia wszcząć postępowanie egzekucyjne. Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności musi zostać umieszczone w sentencji zapadłego rozstrzygnięcia jako oddzielny punkt.
Trzecim skutkiem prawnym, jakim odznacza się wyrok jest skuteczność. Mamy z tym skutkiem do czynienia, gdy wyrok sądu nie nadaje się do wykonania w postępowaniu egzekucyjnym oraz wywołuje skutki prawne w obrocie prawnym w przypadku stron postępowania, w którym został wydany. W Kodeksie postępowania cywilnego zawarty jest przepis o skuteczności postanowień sądu, lecz należy go traktować rozszerzająco i odnosimy ten skutek nie tylko do postanowień, lecz także do wyroków. Wyrokami, którym będziemy mogli ten skutek przypisać są : ustalające istnienie lub nieistnienie prawa lub stosunku prawnego oraz wyroki kształtujące prawo lub stosunek prawny.
