Treść prawna stosunku małżeństwa – część druga.

Treść prawna stosunku małżeństwa – część druga.

Klasyfikacja praw i obowiązków małżonków

Ustawodawca postanowił, że małżonkowie mają równe prawa i obowiązki. Można je podzielić na dwie grupy. Do pierwszej z nich należą prawa i obowiązki o charakterze niemajątkowym i będą to:

– obowiązek wspólnego pożycia,

– obowiązek wzajemnej pomocy małżonków,

– obowiązek wierności małżeńskiej,

– reguły dotyczące nazwisk małżonków,

– reguły dotyczące podejmowania decyzji w sprawach rodziny.

Druga grupa obejmuje prawa i obowiązki o charakterze majątkowym i należą do nich:

– obowiązek zaspokajania potrzeb rodzinny,

– prawo do korzystania z mieszkania należącego do współmałżonka,

– prawo reprezentacji w zarządzaniu majątkiem małżonka,

– reguły odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte w celu zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny.

Należy dodać, że między małżonkami mogą istnieć odmienne ustroje majątkowe – wtedy również prawa i obowiązki będą podlegały odmiennym regułom.

Obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny

Art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego statuuje obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny, którą małżonkowie założyli przez swój związek. Obowiązek ten uzależniony jest od sił i możliwości zarobkowych i majątkowych. Jego spełnienie może polegać także (w całości lub w części) na osobistych staraniach w wychowaniu dzieci i pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Ustawodawca dopuścił więc możliwość podziału obowiązków między małżonków. Co prawda, małżonkowie mają równe prawa i obowiązki, co nie oznacza, że muszą one mieć charakter jednakowy. Możliwe jest podzielenie funkcji między małżonkami.

Ustawodawca określił także zakres omawianego obowiązku. Są nimi siły i możliwości zarobkowe i majątkowe. Nie liczyć się będą więc faktycznie uzyskiwane dochody, ale możliwości każdego z małżonków. Należy podkreślić także, że należy wziąć pod uwagę potrzeby rodziny pojmowanej jako całość, jak i uzasadnione, indywidualne potrzeby każdego z jej członków.

Prawo do korzystania z mieszkania należącego do współmałżonka

Postanowienia art. 281 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazują na uprawnienia do korzystania z mieszkania, do którego prawo przysługuje drugiemu małżonkowi. Uprawnienia takie mają być realizowane w celu zaspokajania potrzeb rodziny. Jeden ze współmałżonków musi mieć prawdo do mieszkania. Tytułem takim jest prawo własności, ale także spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, najem, dożywocie czy, np. użyczenie.

Ta sama regulacja dotyczy przedmiotów urządzenia domowego. Przedmioty takie obejmują, np. wyposażenie mieszkania. Wyłączone z tego zakresu są przedmioty, które służą wyłącznie jednemu małżonkowi, np. które wykorzystuje on do wykonywania swojego zawodu.

Prawo reprezentacji w zarządzaniu majątkiem małżonka

Ustawodawca przewiduje sytuacje, gdy małżonek może działać za drugiego w sprawach dotyczących zwykłego zarządu (a w szczególności może bez pełnomocnictwa pobierać przypadające należności). Muszą zostać spełnione następujące warunki:

– nastąpiła przeszkoda, która ma charakter przemijający i dotyczy jednego z małżonków,

– małżonkowie musząpozostawać we wspólnym pożyciu,

– małżonek, którego dotyczy przeszkoda może wyrazić sprzeciw.

Reguły odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte w celu zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny

Za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny odpowiedzialni są solidarnie oboje małżonkowie. Jednak na żądanie jednego z nich, gdy wystąpią ważne powody, sąd może postanowić, że za zobowiązania te odpowiedzialny jest tylko ten z małżonków, który je zaciągnął. Takie postanowienie sądu może być uchylone, gdy dojdzie do zmiany okoliczności. Względem osób trzecich takie wyłączenie solidarnej odpowiedzialności małżonków jest skuteczne wtedy, gdy było im wiadome.

Polecane

Najnowsze