Uznanie właściwe.
Uznanie właściwe jest umową, którą strony mają prawo zawrzeć na gruncie obowiązującej w polskim prawie zasady swobody umów. Essentialia negoti umowy o uznanie długu, jak zostało powyżej stwierdzone, nie są uregulowane w kodeksie cywilnym. Jednak dość liczne przepisy pozwalają na określenie treści umowy. Zgodnie przyjmuje się, że przedmiotem umowy może być każde roszczenie uprawnionego, niezależnie od źródła z jakiego wynika. Może być to w takim razie roszczenie z zakresu prawa rodzinnego, spadkowego czy rzeczowego a także wynikające ze stosunków obligacyjnych czy deliktów. Warto zwrócić uwagę na fakt, że roszczenie uprawnionego musi być tak skonkretyzowane by można było je zakwalifikować jako roszczenie. Podążając za zdaniem Sądu Najwyższego nie jest wymagana określanie wysokości tego roszczenia. Roszczenie uznawane jest w praktycznie każdej umowie, nawet jeżeli dochodzi ona do skutku ustnie lub dorozumianie, musi z niej jednak wynikać, że jedna strona uznaje swoje obowiązki w stosunku do drugiej strony. Sprowadza się to do tego, że uznanie jest umową w której zobowiązana jest tylko jedna strona stosunku, druga ogranicza się jedynie do przyjęcia korzyści.
Charakter prawny umowy uznania właściwego
W doktrynie panuje zgodny pogląd co to tego, że umowa uznania ma charakter przysparzający. Uznanie prowadzi niekiedy do poprawy sytuacji procesowej wierzyciela. Przysporzenie jest czynnością prawną, której skutkiem jest przeniesienie majątku dłużnika do majątku wierzyciela, jednak w tym przypadku uznania dochodzi także do poprawy sytuacji procesowej. Dlatego uznanie można uznać za czynność przysparzającą jeżeli niesie ona dla wierzyciela również inne korzyści poza przerwaniem biegu przedawnienia określonego w art. 123 § 1 pkt 2 k. c. W ramach tego punktu należy zastanowić się również nad tym, czy umowa uznania ma charakter causalny a jeżeli tak, to co stanowi jej cause? Kwestia ta jest szeroko dyskutowana w doktrynie. Wypośrodkowane stanowisko prezentuje Małgorzata Pyziak – Szafnicka w pracy pt. „uznanie długu” . Autorka wskazuje, że causa uznania to zamierzony przez strony cel gospodarczy pozostający w związku ze stosunkiem prawnym, ze względu na który dokonano uznania. Zanim roszczenie zostanie uznane, strony muszą osiągnąć porozumienie, w kwestii przedmiotu, zakresu i celu tej czynności. Zgodnie z powyższym należy uznać, że umowa uznania ma charakter kauzalny.
Forma uznania
Kodeks cywilny nie wskazuje jednolicie formy w jakiej powinno nastąpić uznanie. Oczywiści zawsze najbezpieczniej jest umowy zawierać w formie pisemnej, ad probationem. Jednak ustawodawca przewidział dla niektórych przypadków uznania formę pisemną ad solemnitatem, tak się dzieje w przypadkach art. 445 § 3 k. c., który mówi o tym, że roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie, a także art. 449 k.c., w którym ustawodawca wskazuje, że roszczenia przewidziane w art. 444-448 k. c. nie mogą być zbyte, chyba że są już wymagalne i że zostały uznane na piśmie. Do powyższej umowy należy oczywiście stosować regulacje przewidziane w art. 60 k. c., który stanowi, że wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, a także art. 61 k.c., który mówi o tym, że oświadczenie woli złożone innej osobie jest złożone z chwilą gdy doszło do niej w taki sposób by mogła się zapoznać z jego treścią. Tak więc, w przypadkach niezastrzeżonych w ustawie odnośnie formy pisemnej umowa uznania może być zawarta również w formie ustnej, w trakcie rozmowy telefonicznej, smsem czy e- mailem.
1. M. Pyziak- Szafnicka, Uznanie długu, Łódź 1995, s. 125- 127.
