Uznanie długu – właściwe i niewłaściwe cz. 2.

Uznanie długu – właściwe i niewłaściwe cz. 2.

Uznanie niewłaściwe

Uznanie niewłaściwe jest wyrazem świadomości, wiedzy dłużnika o istnieniu roszczenia . Zachowania ludzkie w prawie określane są jako działania bądź zaniechania. Zgodnie ze zdaniem prof. Z. Radwańskiego uznanie niewłaściwe jest oświadczeniem wiedzy, który stanowi odrębny rodzaj działania. Należy zwrócić uwagę na fakt, że z powodu braku regulacji ustawowych nie wiadomo czy uznający musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych czy też nie. W doktrynie panuje zgodny pogląd co do tego, że uznający powinien mieć pełną zdolność do czynności prawnych. W przypadku osób nieposiadających zdolności do czynności prawnych, ze względu na wiek czy stan psychiczny nie są one w stanie pokierować swoim postępowaniem. Nie mają one świadomości co do specyfiki stosunków prawnych a pojęcia takie jak dług czy zobowiązanie są im nieznane. Dlatego, też zachowanie osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych nie może zostać zakwalifikowane jako uznanie długu i nie przerwie biegu przedawnienia. Inaczej sytuacja ma się w stosunku do osób o ograniczonej zdolności do czynności prawnych. Takie osoby nie zawsze są w sanie ocenić prawidłowo sytuację prawną w której się znajdują. Jednak skutek uznania niewłaściwego, w postaci np. przerwania biegu przedawnienia, jest warunkowany uświadomieniem sobie tej osoby faktu że jest dłużnikiem. Dlatego też w odniesieniu do tych osób nie należy tak definitywnie wykluczać możliwości samodzielnego uznania.

Forma dokonania uznania niewłaściwego

Biorąc jako przykład najbardziej znany przykład uznania niewłaściwego należy posłużyć się art. 123 § 1 pkt 2 k.c. Typowe przykłady zachowania dłużnika przerywające bieg przedawnienia mogą mieć postać czy to spełnienia części świadczenia, czy spłacenia raty czy nawet rozmowę z wierzycielem o możliwości rozłożenia długu na raty lub przesunięcie terminu płatności. Z wyżej wymienionych zachowań dłużnika można jednoznacznie stwierdzić, że zdaje sobie on sprawę z tego że ciąży na nim dług. Powszechny jest pogląd, że uznanie nie musi precyzować wysokości długu ani podstawy prawnej z jakiej owy dług wynika. Właśnie w stosunku do uznania niewłaściwego ma to bardzo duże znaczenie, gdyż w tym przypadku dłużnik uznaje dług po prostu „co do zasady”. W kwestie jego wysokości w ogóle się nie wdaje.

Kto może dokonać uznania niewłaściwego?

Posiłkując się ponownie art. 123 § 1 pkt 2 k.c. ustawodawca wskazuje, że uznania może dokonać osoba przeciwko której roszczenie przysługuje. Uznać dług za samego dłużnika może również jego pełnomocnik a także przedstawiciel ustawowy. Uznanie przez pełnomocnika może mieć formę np. zapłaty części zobowiązania na rachunek wierzyciela za zgodą i wiedzą dłużnika. Takie zachowanie przerywa bieg przedawnienia. Zastanowić należy się czy może dokonać uznania niewłaściwego osoba prawna? Zachowanie to powinno pochodzić od organu kompetentnego do działania. Problemy mogą pojawiać się wtedy, kiedy oświadczenie złoży osoba bądź organ do tego niekompetentny. Czy wierzyciel ma obowiązek w takiej sytuacji sprawdzić rejestr sądowy aby mieć pewność że oświadczenie odebrał od właściwego organu? Co w sytuacji gdy czynność dokonaną przez organ potwierdzić musi np. w spółce zgromadzenie wspólników, jednak obowiązek ten wynika jedynie z wewnętrznego statutu? Zdaniem doktryny zakomunikowanie stanowiska dłużnika (osoby prawnej) jest skutecznym uznaniem niewłaściwym, chociażby brakowało zgody zgromadzenia wspólników brakowało. Koniecznym skutkiem uznania jest fakt, że oświadczenie dłużnika o uznaniu długu dotarło do wierzyciela. By uznanie niewłaściwe było skuteczne musi spełniać wymogi wskazane w art. 61 k.c., który stanowi o tym, że oświadczenie woli złożone innej osoby staje się skuteczne z chwilą gdy ta osoba miała możliwość zapoznania się z nim.

1 M. Pyziak – Szafnicka, Uznanie długu, Łódź 1995, s. 109-110.

Polecane

Najnowsze