Według przepisu art. 8 k.c. każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. To jest zdolność do tego, aby być podmiotem praw i obowiązków z zakresu szerokorozumianego prawa cywilnego. Jest to abstrakcyjne pojęcie prawne o charakterze funkcjonalnym, które nie ma normatywnej definicji (A. Wolter, Prawo…, s. 160-162). Podmiotowość ta przysługuje każdemu człowiekowi, niezależnie od stanu rozwoju osobowości (R. Majda [w:], Kodeks Cywilny, Komentarz Część ogólna, pod red. M. Pyziak-Szafnickiej, Warszawa 2009, s. 143). Każda osoba fizyczna może stać się podmiotem praw i obowiązków dostępnych dla osób fizycznych (M. Pazdan [w:] Kodeks Cywilny, Komentarz, tom 1, pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2008, s. 85). Zdolność prawna powstaje i wygasa z mocy samego prawa z chwilą powstania warunków przewidzianych w przepisie art. 8 k.c. (S. Dmowski [w:] Kodeks Cywilny, Komentarz, Księga 1, Część ogólna, pod red. S. Dmowskiego i K. Kołakowskiego, Warszawa 2008, s. 77). Podkreślenia wymaga fakt, że osoba fizyczna nie może zrzec się zdolności prawnej czy też ograniczyć jej w drodze czynności prawnej (M. Pazdan [w:] Kodeks…, s. 85).
Istota ludzka nabywa tę zdolność z chwilą urodzenia rozumianą jako chwila wyodrębnienia się z ciała matki, ale warunkiem sine qua non jest to, aby dziecko w tej właśnie chwili żyło. Nie jest znaczące natomiast to, czy jest ono zdolne do życia, tak jak w prawie rzymskim, z uwagi na domniemanie, które wprowadza kolejny przepis Kodeksu cywilnego, że dziecko przyszło na świat żywe, w razie wątpliwości (A. Wolter, Prawo…, s. 158). Nie ma znaczenia więc zgodnie z aktualnym stanem prawnym czy dziecko urodzone jest wyposażone w niezbędne organy do życia czy też przeżyło jakąś określoną jednostkę czasową (M. Pazdan [w:] Kodeks…, s. 84).
Warunek urodzenia się dziecka żywego jest tzw. warunkiem prawnym (conditio iuris), który działa tak jak warunek zawieszający. Potrzeba ochrony interesów dziecka poczętego, ale nienarodzonego przemawia za przyjęciem koncepcji wstecznego działania ziszczenia się warunku urodzenia się dziecka żywego, bo wtedy mamy do czynienia z warunkiem prawnym (M. Pazdan [w:] Kodeks…, s. 83).
Przepis § 2 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 25 kwietnia 1994 roku wyjaśnia pojęcie żywego i martwego urodzenia. Żywe urodzenie to takie urodzenie, które wiąże się z całkowitym wydaleniem lub wydobyciem z ustroju matki noworodka, niezależnie od czasu trwania ciąży, który po takim wydaleniu lub wydobyciu wykazuje jakiekolwiek inne oznaki życia jak czynność serca, tętnienie pępowiny, wyraźne skurcze mięśni zależnych od woli, bez względu na to, czy sznur pępowinowy został przecięty lub łożysko zostało oddzielone. Każdy więc taki noworodek jest uważany za żywo urodzonego.
Jedynie urodzenie żywe jest istotne z punktu widzenia nabycia zdolności prawnej a tym samym stania się osobą fizyczna, która może być podmiotem praw i obowiązków. Dziecko martwo urodzone nie nabywa tego statusu, a wiec nie jest podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego (R. Majda [w:] Kodeks…, s. 164). W razie powstania wątpliwości co do faktu urodzenia żywego przyjmuje się do czasu wykazania tezy przeciwnej, że dziecko urodziło się żywe, czyli żyło w chwili wyodrębnienia się z ciała matki lub przynajmniej wykazywało jakiekolwiek symptomy życia (R. Majda [w:] Kodeks…, s. 164). Przepis art. 9 k.c. statuuje domniemanie żywego urodzenia. Jest to domniemanie wzruszalne, więc jego obalenie jest dopuszczalne (M. Pazdan [w:] Kodeks…, s. 87).
