Prawo budowlane zalicza rozbiórkę do kategorii robót budowlanych. Jak należy rozumieć pojęcie robót budowlanych według ustawy? Jako budowę, ale także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.
Decyzja o rozbiórce obiektu budowlanego. Pozwolenie na rozbiórkę
Rozbiórkę można rozpocząć po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę. Decyzję taką wydaje na wniosek, organ administracji architektoniczno-budowlanej. Do tego wniosku trzeba dołączyć:
- zgodę właściciela obiektu budowlanego lub jej kopię
- szkic usytuowania obiektu budowlanego
- opis zakresu i sposobu prowadzenia robót rozbiórkowych
- opis sposobu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia
- pozwolenia, uzgodnienia, opinie i inne dokumenty, których obowiązek dołączenia wynika z przepisów odrębnych ustaw (albo kopie tych pozwoleń, uzgodnień, opinii i innych dokumentów – nie dotyczy to uzgodnień i opinii uzyskiwanych w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000)
- projekt rozbiórki lub jego kopię (w zależności od potrzeb)
Wniosek o pozwolenie na rozbiórkę składa się w postaci papierowej albo w formie dokumentu elektronicznego. Wzór wniosku określa rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 lutego 2021 r. w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o pozwolenie na rozbiórkę.
Pozwolenie na rozbiórkę. Zgłoszenie rozbiórki
Warto pamiętać, że rozbiórka budynków i budowli o wysokości poniżej 8 m, jeżeli ich odległość od granicy działki jest nie mniejsza niż połowa wysokości, nie wymaga decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę, ale wymaga zgłoszenia. Zgłoszenia rozbiórki, dokonuje się organowi administracji architektoniczno-budowlanej.
Należy również zaznaczyć, że organ ten może nałożyć obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę obiektów, jeżeli ich rozbiórka może wpłynąć na pogorszenie stosunków wodnych, warunków sanitarnych oraz stanu środowiska lub wymaga zachowania warunków, od których spełnienia może być uzależnione prowadzenie robót związanych z rozbiórką.
Roboty zabezpieczające i rozbiórkowe można rozpocząć przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę lub przed dokonaniem zgłoszenia, jeżeli mają one na celu usunięcie bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia. Rozpoczęcie robót, nie zwalnia od obowiązku bezzwłocznego uzyskania decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę lub dokonania zgłoszenia.
Z kolei nie wymaga decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę oraz zgłoszenia rozbiórka obiektów i urządzeń budowlanych, na budowę których nie jest wymagane pozwolenie na budowę. Ale także budynków i budowli zlokalizowanych na terenach zamkniętych ustalonych decyzją Ministra Obrony Narodowej.
Warto podkreślić, że przepisów tych nie stosuje się do rozbiórki obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych wpisanych do rejestru zabytków lub objętych ochroną konserwatorską.
Wzór formularza zgłoszenia rozbiórki określa rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 16 lutego 2021 r. w sprawie określenia wzoru formularza zgłoszenia rozbiórki.
Trzeba pamiętać, że organ administracji architektoniczno-budowlanej może żądać (ze względu na bezpieczeństwo ludzi lub mienia) przedstawienia danych o obiekcie budowlanym lub danych dotyczących prowadzenia robót rozbiórkowych.
Decyzja o pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego może być wydana po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli jest ona wymagana). Także po uzyskaniu przez inwestora, wymaganych pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów.
Dziennik rozbiórki
Prawo budowlane określa, że przed rozpoczęciem robót budowlanych, inwestor ma obowiązek ustanowić kierownika budowy w przypadku rozbiórki objętej decyzją o pozwoleniu na rozbiórkę.
Prawo budowlane określa, że w przypadku robót budowlanych wymagających ustanowienia kierownika budowy prowadzi się: dziennik budowy; dziennik rozbiórki (w przypadku robót budowlanych polegających wyłącznie na rozbiórce) lub dziennik montażu (w przypadku robót budowlanych polegających wyłącznie na montażu).
Rozbiórka a zabytki
Prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymaga przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, które wydaje wojewódzki konserwator zabytków.
Trzeba tutaj pamiętać, że decyzja o pozwoleniu na rozbiórkę obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków, może być wydana po uzyskaniu decyzji Generalnego Konserwatora Zabytków o skreśleniu tego obiektu z rejestru zabytków.
Z kolei jeśli chodzi o obiekty budowlane oraz obszary, które nie są wpisane do rejestru zabytków, ale znajdują się w gminnej ewidencji zabytków, to pozwolenie na budowę lub rozbiórkę wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Należy zaznaczyć, że wojewódzki konserwator zabytków musi zająć stanowisko w sprawie wniosku o pozwolenie na budowę lub rozbiórkę tych obiektów budowlanych w terminie 30 dni od dnia jego doręczenia. Niezajęcie stanowiska w tym terminie, uznaje się jako brak zastrzeżeń do przedstawionych we wniosku rozwiązań projektowych.
Nakaz rozbiórki wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej
Jeżeli nieużytkowany lub niewykończony obiekt budowlany nie nadaje się do remontu, odbudowy lub wykończenia, organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję nakazującą właścicielowi lub zarządcy rozbiórkę tego obiektu i uporządkowanie terenu oraz określającą terminy przystąpienia do tych robót i ich zakończenia.
Z kolei w przypadkach bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia ludzi związanych z budową, utrzymaniem lub rozbiórką obiektów budowlanych starosta, wójt, burmistrz i prezydent miasta mogą wydać właściwemu powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanego polecenie podjęcia działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia.
Organ nadzoru budowlanego wydaje postanowienie o wstrzymaniu budowy w przypadku obiektu budowlanego lub jego części będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę lub bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia.
Jeżeli w wyniku budowy występuje stan zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, to organ nadzoru budowlanego w postanowieniu o wstrzymaniu budowy, nakazuje bezzwłoczne zabezpieczenie obiektu budowlanego lub terenu, na którym prowadzona jest budowa oraz usunięcie stanu zagrożenia.
W postanowieniu o wstrzymaniu budowy informuje się o możliwości złożenia wniosku o legalizację obiektu budowlanego lub jego części.
Organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję o rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części w przypadku:
- niezłożenia wniosku o legalizację w wymaganym terminie;
- wycofania wniosku o legalizację;
- nieprzedłożenia, w wyznaczonym terminie, dokumentów legalizacyjnych;
- niewykonania, w wyznaczonym terminie, postanowienia o usunięciu nieprawidłowości w dokumentach legalizacyjnych;
- nieuiszczenia opłaty legalizacyjnej w wyznaczonym terminie;
- kontynuowania budowy pomimo postanowienia o wstrzymaniu budowy.
Decyzja o legalizacji stanowi podstawę użytkowania obiektu budowlanego. Organ nadzoru budowlanego w uproszczonym postępowaniu legalizacyjnym wydaje decyzje o legalizacji bądź o decyzję o nakazie rozbiórki, w przypadku:
- nieprzedłożenia dokumentów legalizacyjnych
- niewykonania w wyznaczonym terminie postanowienia o obowiązku skompletowania dokumentów legalizacyjnych w wyznaczonym terminie
- gdy z ekspertyzy technicznej wynika, że stan techniczny obiektu budowlanego stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub nie pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania
Organ administracji architektoniczno-budowlanej wydaje decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego i wydania decyzji o pozwoleniu na budowę jeżeli na terenie, którego dotyczy projekt zagospodarowania działki lub terenu, znajduje się obiekt budowlany, w stosunku do którego wydano ostateczną decyzję o nakazie rozbiórki.
