Dobra osobiste przedsiębiorcy – ochrona prawa do nazwy i prawa do firmy

Dobra osobiste przedsiębiorcy – ochrona prawa do nazwy i prawa do firmy

Obowiązujące obecnie przepisy Kodeksu cywilnego, a także przepisy szczegółowe, których przedmiotem jest regulacja funkcjonowania funkcjonowania podmiotów prawa, pozwalają na dokonanie podziału na nazwy podmiotów oraz firmy przedsiębiorców. Różnice między tymi instytucjami są analogiczne jak między funkcją jaką pełni firma oraz znak towarowy, zdarzyć się może jednak, iż dojdzie do tożsamości tych instytucji. Nazwa służy identyfikacji osoby prawnej i jednostki organizacyjnej, niemającej osobowości prawnej, ale posiadającej zdolność prawną przyznaną przez przepis prawa, stanowi jednocześnie ich dobro osobiste. Zgodnie z art. 432 przedsiębiorca działa pod firmą, którą ujawnia się w rejestrze, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Natomiast odwołując się do treści art. 551 pkt 1, przedsiębiorstwo w rozumieniu tego artykułu posiada swoją nazwę. Uznać należy, iż firma jest składnikiem przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, przy czym ze względu na swój niezbywalny charakter (zgodnie z art. 439 § 1 Kodeksu cywilnego firma nie może być zbyta) nie może zostać przeniesiona na inny podmiot wraz z całym przedsiębiorstwem; przedsiębiorca może natomiast upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swojej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd (art. 439 § 2).

Prawo do nazwy, podobnie jak prawo do firmy, to prawo podmiotowe mające charakter bezwzględny, które jest skuteczne erga omnes (wobec wszystkich). Powstaje ono z chwilą powstania osoby prawnej – z momentem wpisania do rejestru, natomiast w przypadku spółek kapitałowych w organizacji, z chwilą powstania tej konstrukcji, a ściślej – z momentem rozpoczęcia działalności przez spółkę w organizacji.

 

Zakres ochrony nazwy i firmy.

Podstawowe źródło ochrony prawa do nazwy stanowią art. 23, 24 oraz 43 Kodeksu cywilnego. Prawo do firmy natomiast jest chronione w oparciu o art. 4310; firma zyskując samodzielną i autonomiczną ochronę, która jest oderwana od roszczeń z art. 24, co sprawia, iż wyłączona została możliwość zastosowania tego przepisu, a zatem przedsiębiorca nie może domagać się zadośćuczynienia, służy mu natomiast roszczenie odszkodowawcze na zasadach ogólnych, albo o wydanie korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia firmy – art. 4310 zd. 2 stanowi „W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia”.

Zgodnie z treścią art. 24 ochrona służy przed bezprawnym naruszeniem lub zagrożeniem dobra osobistego. Warto zauważyć, iż ustawodawca nie przewidział tutaj wymogu, by naruszenie (czy też zagrożenie) było zawinione.

 

Ochrona prawa do firmy.

Przepisy dotyczące ochrony prawa do firmy zostały wyodrębniona od ochrony dóbr osobistych, przy czym pozostało sporne, czy naruszenie prawa do firmy jest jednocześnie naruszeniem dóbr osobistych, co pozwalałoby na skorzystanie z ochrony, jaka przysługuje w przypadku naruszenia dobra osobistego. Art. 4310 Kodeksu cywilnego przyjmuje zasadę domniemania bezprawności działań, które naruszają lub też zagrażają prawu do firmy analogicznie jak uczynił to ustawodawca w zakresie ochrony dóbr osobistych, zgodnie z art. 24 KC.

Ochrona przysługująca przedsiębiorcy jest niezależna od faktu naruszenia prawa do firmy, gdyż przesłanką wystarczającą dla skorzystania z określonych roszczeń jest już samo wystąpienie sytuacji zagrożenia. Odpowiedzialność ta jest niezależna od winy, przy czym z roszczeniem nie można wystąpić w przypadku, w którym dane działanie będzie pozbawione cech bezprawności. W sytuacji zagrożenia prawa do firmy przedsiębiorca może wystąpić z żądaniem powstrzymania się od takiego działania. W przypadku dokonanego naruszenia przedsiębiorca może ponadto żądać:

1) usunięcia skutków wywołanych naruszeniem,

2) złożenia oświadczenia w odpowiedniej formie i treści,

3) naprawienia szkody majątkowej na ogólnych zasadach,

4) wydania korzyści, jakie osiągnęła osoba dokonująca naruszenia w wyniku dokonanego naruszenia.

 

Ochrona oznaczenia przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 5 ustawy z 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, oznaczenie przedsiębiorstwa nie powinno wprowadzać w błąd co do jego tożsamości poprzez używanie firmy, godła, nazwy, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. Jest to uznawane za czyn nieuczciwej konkurencji, przy czym odnosi się ten zakaz – zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego – do przedsiębiorstw konkurencyjnych względem siebie. Ciężar udowodnienia istnienia przesłanki niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd odbiorców, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 6 Kodeksu cywilnego, spoczywa na przedsiębiorcy, który domaga się ochrony prawa do nazwy swojego przedsiębiorstwa. Jednakże ciężar dowodu został przez ustawodawcę przerzucony, zgodnie z art. 18a ustawy, który stanowi, iż „ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń lub informacji umieszczanych na towarach albo ich opakowaniach lub wypowiedzi zawartych w reklamie spoczywa na osobie, której zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji związany z wprowadzeniem w błąd”.

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

1) zaniechania niedozwolonych działań;

2) usunięcia skutków niedozwolonych działań;

3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;

4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;

5)wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;

6)zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego

– jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Polecane

Najnowsze