Uzupełniające odszkodowanie na rzecz pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową

Uzupełniające odszkodowanie na rzecz pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową

Zgodnie z art. 2371 § 1 k.p: Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową określoną w wykazie, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 3, przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego, określone w odrębnych przepisach. Regulacja ta w swoim literalnym brzmieniu wyraża ogólną regułę istnienia odpowiedzialności gwarancyjnej z ubezpieczenia społecznego oraz z braku wyraźnego wskazania fakt, że takowa odpowiedzialność nie wyczerpuje możliwości dochodzenia dodatkowych roszczeń od pracodawcy. Taką interpretację wspomnianego przepisu wyraża Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2005 r. (I PK 293/04): „Dopuszczalne jest dochodzenie przez pracownika od pracodawcy roszczeń uzupełniających z tytułu wypadków przy pracy, opartych na przepisach prawa cywilnego (art. 415, art. 44 i art. 455 k.c.). Pracownik, występując z takim powództwem, nie może się w postępowaniu sądowym powoływać jedynie na fakt wypadku przy pracy, który stwierdzony został protokołem powypadkowym, lecz obowiązany jest wykazać przesłanki prawne odpowiedzialności odszkodowawczej:

  1. ciążącą na pracodawcy odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego,
  2. poniesioną szkodę (uszczerbek na zdrowiu),
  3. związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem będącym wypadkiem przy pracy a powstaniem szkody”.

Mimo tego, że sąd w powyższym wyroku wskazuje na wypadek przy pracy, to oczywistym jest, że orzeczenie to ma zastosowanie do chorób zawodowych per analogiam. Potwierdza to były Zastępca Generalnego Inspektora Pracy Ryszard Celeda pisząc w Komentarzu do Kodeksu pracy pod redakcją prof. dr hab. Ludwika Florka, iż: „Pracownik lub rodzina mogą dochodzić uzupełniającego odszkodowania cywilnego. Główną przesłanką pracodawcy do ponoszenia odpowiedzialności ekonomicznej za wypadek przy pracy oraz chorobę zawodową jest jego wina za zaistniałe zdarzenie. Zgodnie z art. 415 k.c. „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”. Dochodzenie roszczeń przez poszkodowanego (lub rodzinę) z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej z powództwa cywilnego będzie więc wymagało wykazania, że to pracodawca (lub działający w jego imieniu) jest sprawcą lub przyczynił się do powstania szkody, co nie zawsze będzie łatwe i możliwe. Tak więc w tym przypadku, inaczej niż przy ustalaniu prawa do świadczeń na podstawie ustawy wypadkowej, odpowiedzialność na zasadzie ryzyka podmiotu zatrudniającego jest wyłączona.”.

Podsumowując, pracownik posiada legitymację czynną do dochodzenia roszczeń z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej od pracodawcy, jeżeli zgodnie z cywilnoprawnym charakterem tej odpowiedzialności wykaże (ciężar dowodu zgodnie z art. 6 k.c. po stronie podmiotu wywodzącego skutki z danego faktu) istnienie jego zawinionego negatywnego działania lub zaniechania(odpowiedzialność na ogólnej zasadzie winy, odmienna od zasady ryzyka związanej z odpowiedzialnością z ubezpieczenia społecznego), którego skutkiem będzie szkoda na osobie. Dodatkowo zgodnie z literaturą pracownik uzyska takowa legitymację dopiero po rozpoznaniu jego roszczeń na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz wtedy gdy wykaże, iż odszkodowanie z tej ustawy nie rekompensuje w pełni poniesionej przez niego straty. Z drugiej strony dla dopuszczalności uwzględnienia powództwa przeciwko pracodawcy nie ma znaczenia, to czy swoim zawinionym czynem popełnił on przestępstwo (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2001 r. II UKN 337/0).

Bibliografia:

  1. Florek L. [red.], Kodeks pracy. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
  2. Kubot Z. i inni, Prawo pracy. Zarys wykładu, Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa 2008.

Polecane

Najnowsze