Zagadnienia ogólne
Umowa na okres próbny może zostać zawarta maksymalnie na 3 miesiące. Jest to ograniczenie wynikające z Kodeksu pracy, mające na celu przede wszystkim ochronę pracownika przed wyzyskiem ze strony pracodawcy poprzez unikanie zobowiązania w postaci „stałej” umowy o pracę.
Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem okresu próby, na jaki została zawarta, a przed jego upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem jednej ze stron.
Choroba pracownika
Zdarzyć się może, że w okresie trwania próby pracownik zachoruje, co de facto spowoduje niemożność sprawdzenia umiejętności pracownika w pełnym zakresie, a w konsekwencji nie dojście do celu, w jakim umowa na okres próbny została zawarta.
Niestety choroba pracownika nie jest okolicznością powodującą automatyczne przedłużenie trwania umowy. Oznacza to, że pracownik, którego z pracodawcą łączyła miesięczna umowa na okres próbny, zachorował po tygodniu pracy na kolejne dwa tygodnie, nie może liczyć na to, że okres trwania umowy na czas próbny zostanie przedłużony o czas jego nieobecności w pracy. Pracodawca oczywiście może uregulować tę kwestię indywidualnie z pracownikiem i w konkretnym przypadku przedłużyć okres związania stron umową o czas choroby pracownika. Jest to bowiem zgodne z zasadą swobody umów. Niemniej, regułą jest, że umowa na okres próbny rozwiązuje się z upływem terminu, na jaki została zawarta.
Świadczenia przysługujące pracownikowi
Art. 92 § 1 Kodeksu pracy wskazuje na prawo do świadczenia przysługującego pracownikowi w okresie czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Zgodnie z tym przepisem, pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu.
W przepisach Kodeksu pracy nie zastosowano w tym zakresie żadnego rozróżnienia na rodzaj umowy o pracę, zatem można przyjąć, że jest to model stosowany do każdej z wymienionych w nim umów. Oznacza to tym samym, że pracownik zatrudniony na okres próby ma takie samo prawo do uzyskania świadczenia od pracodawcy za okres choroby, co pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
Zasiłek chorobowy
Za czas niezdolności do pracy trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego (albo dłużej niż 14 dni, w przypadku pracownika po 50. roku życia), pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy, który wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie dokumentów przesłanych przez zakład pracy.
Zgodnie z art. 6 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu.
Zasiłek chorobowy wynosi:
– 80% podstawy wymiaru zasiłku (zasada)
– 70 % podstawy wymiaru zasiłku (za pobyt w szpitalu)
– 100% podstawy wymiaru zasiłku (ciąża, dawca tkanek, wypadek przy pracy)
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem, stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Natomiast podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez ubezpieczonego za okres całkowitej pracy (12 miesięcy albo tyle, ile faktycznie przepracowano), przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte.
Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy. Oznacza to, że jeżeli pracownik zachorował przed połową miesiąca, to nie liczy się do podstawy wymiaru wynagrodzenia z tego miesiąca.
Istotnym jest fakt, że podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.
