Szczególna ochrona pracownic. Prace wzbronione kobietom

Szczególna ochrona pracownic. Prace wzbronione kobietom

Przepis art. 176 Kodeksu Pracy przewiduje zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Przepis ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Pracodawcy nie wolno zatrudniać pracownicy przy pracach wzbronionych kobietom nawet za jej zgodą czy na jej wyraźne żądanie. Pod ochroną znajdują się wszystkie kobiety a nie tylko te będące w ciąży, karmiące dziecko piersią, wychowujące dziecko do lat czterech. Ratio legis tego rozwiązania to ochrona zdrowia kobiet, potomstwa i właściwości biologiczne płci żeńskiej (A. Patulski [w:] Kodeks pracy. Komentarz, W. Musialski (red.), Warszawa 2011, art. 176 k.p., Legalis). Poza tym umowa o pracę zawarta z pracownicą, przy pracy wzbronionej kobietom powinna zostać uznana za nieważną na podstawie przepisu art. 58 § 1 Kodeksu Cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu Pracy. Taka umowa jest sprzeczna z ustawą, czyli z przepisem art. 176 Kodeksu Pracy. Z uwagi jednak na ochronę prawną pracowników przewidzianą w Kodeksie Pracy należy przyjąć, że w razie stwierdzenia naruszenia przez pracodawcę zakazu zatrudniania kobiet przy pracach im wzbronionych, pracodawca ma obowiązek niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownicy zatrudnionej przy tego rodzaju pracy, zaoferować pracę, przy której pracownica może być zatrudniona, płacić wynagrodzenie za czas pozostawania w gotowości do świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia zmieniającego (A. Świątkowski, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2010, art. 175 k.p., Legalis).

Zatrudnienie pracownicy przy pracy wzbronionej kobietom powoduje nie tylko odpowiedzialność wykroczeniową pracodawcy, przewidzianą w przepisie art. 281 pkt 5 Kodeksu Pracy, ale także daje uprawnienie pracownicy do odmowy wykonania poleceń przełożonych w tym zakresie, jako sprzecznych z przepisami prawa pracy, bez obawy zastosowania wobec niej sankcji w postaci kar porządkowych, względnie rozwiązania z nią stosunku pracy (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2008 r., II PK 116/07).

Zakazem zatrudniania kobiet przy pracach wzbronionych objęci są wszyscy pracodawcy. Ponadto zakaz zatrudniania kobiet przy pracach uciążliwych lub szkodliwych dla ich zdrowia nie są uważane za różnicowanie pracowników i nie kolidują z obowiązkiem równego traktowania pracowników i zakazem dyskryminacji w stosunkach pracy ze względu na płeć (A. Świątkowski, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2010, art. 175 k.p., Legalis).

Przepis art. 176 Kodeksu Pracy zawiera także delegację ustawową dla Rady Ministrów, która wyda rozporządzenie, w którym określi wykaz prac, które są wzbronione kobietom. Wykaz prac wzbronionych kobietom jest zawarty w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 roku w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. Nr 114, poz. 545 z późn. zm.).

Prace wzbronione wszystkim kobietom, bez względu na ciążę czy karmienie dziecka kształtują się następująco:

1) związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała;

a) przy których najwyższe wartości obciążenia pracą fizyczną, mierzone wydatkiem energetycznym netto na wykonanie pracy, przekraczają 5000 kJ na zmianę roboczą, a przy pracy dorywczej – 20 kJ/min.;

b) ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów o masie przekraczającej: 12 kg – przy pracy stałej, 20 kg – przy pracy dorywczej;

c) ręczna obsługa elementów urządzeń (dźwigni, korb, kół sterowniczych itp.), przy których wymagane jest użycie siły przekraczającej: 120 N – przy pracy stałej, 200 N – przy pracy dorywczej;

d) ręczne przenoszenie pod górę – po pochylniach, schodach itp., których maksymalny kąt nachylenia przekracza 300, a wysokość 5 m – ciężarów o masie przekraczającej: 8 kg przy pracy stałej, 15 kg przy pracy dorywczej;

e) przewożenie ciężarów o masie przekraczającej: 50 kg – przy przewożeniu na taczkach jednokołowych, 80 kg – przy przewożeniu na taczkach 2- 3- i 4-kołowych, 300 kg – przy przewożeniu na wózkach po szynach. Podane wyżej ciężary obejmują również masę urządzenia transportowego i dotyczą przewożenia ciężarów po powierzchni równej i gładkiej o pochyleniu nieprzekraczającym 2% przy pracach polegających na przewożeniu ciężarów do 50 i 80 kg oraz 1% przy pracach polegających na przewożeniu ciężarów do 300 kg;

f) w środowisku, w którym wartości ważone przyspieszenia drgań oddziałujących na organizm człowieka przez kończyny górne lub o ogólnym oddziaływaniu na organizm człowieka, mierzone zgodnie z Polskimi Normami, dla drgań o różnej wartości współczynnika szczytu k, przy ciągłym ośmiogodzinnym oddziaływaniu na organizm, przekraczają wartości podane w tabelach zamieszczonych w pkt III 1. i 2. załącznika do rozporządzenia RM z 10.9.1996 r.;

2) pod ziemią poniżej poziomu gruntu i na wysokości we wszystkich kopalniach, z wyjątkiem pracy: na stanowiskach kierowniczych, niewymagającej stałego przebywania pod ziemią i wykonywania pracy fizycznej; w służbie zdrowia; w okresie studiów, w ramach szkolenia zawodowego; wykonywanej dorywczo i niewymagającej pracy fizycznej (A. Świątkowski, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2010, art. 175 k.p., Legalis).

Polecane

Najnowsze