Spóła z o. o. to kapitałowa spółka handlowa uregulowana przepisami kodeksu spółek handlowych [dalej k.s.h.] (art. 151-300 k.s.h.). Kapitałowy charakter spółki z o. o. implikuje posiadanie przez spółkę osobowości prawnej a ta z kolei wiąże się z koniecznością działania przez organy, a nie za pośrednictwem wspólników (art. 38 k.c.).
Organami spółki z o. o. są: zarząd, rada nadzorcza, komisja rewizyjne, zgromadzenie wspólników. Zarząd i zgromadzenie wspólników są organami obligatoryjnymi.
Kodeks spółek handlowych w art. 163 pkt. 3 i 4 stanowi o tym, że konieczne do powstania spółki z o.o. jest powołanie zarządu oraz – jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki – ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej.
Zarząd:
Jest to obligatoryjny organ spółki z o.o. o kompetencjach pozwalających spółce występować w obrocie prawnym – jest podstawowym organem realizującym zdolność do czynności prawnych spółki jako osoby prawnej (art. 38 k.c.) Otóż zgodnie z art. 201. § 1. Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Zarząd jest jedynym organem występującym w imieniu spółki (a ściślej za spółkę) w stosunkach z osobami trzecim (w szczególnych przypadkach reprezentować spółkę rada nadzorcza). Kompetencja do reprezentacji spółki daje możliwość dokonywania czynności, które powodują skutki bezpośrednio po stronie spółki zgodnie z teorią organów (art. 38 k.c.). Zarząd jest przy tym organem wykonawczym, zarządzającym bieżącą działalnością spółki. Zarządowi przysługuje domniemanie kompetencji. Oznacza to, że zarząd jest władny do podejmowania wszelkich decyzji, które nie zostały zastrzeżone w przepisach prawa lub w umowie spółki do właściwości innych organów. Wspólnicy mogą określić w umowie zakres samodzielności zarządu w sprawowaniu swych funkcji, na przykład wprowadzić wymóg uzyskania zgody rady nadzorczej lub zgromadzenia wspólników na dokonanie określonych czynności. Skład zarządu zależy w pełni od woli wspólników. Ustawa nie wprowadza żadnego ograniczenia. Zgodnie z art. 201 § 2. zarząd składa się z jednego albo większej liczby członków. Możliwe jest zatem powołanie do zarządu osób spoza grona wspólników (art. 201 ust 3). Nie ma przeszkód by skład zarządu pokrywał się ze składem wspólników co może mieć miejsce w spółkach niewielkich.
Zgromadzenie wspólników
Jest to organ obligatoryjny w tym znaczeniu, że występuje w każdej spółce z o.o. z mocy prawa – co oznacza, że nie podlega on powołaniu ani wyborowi. Tworzą go wszystkie osoby będące w danym momencie wspólnikami spółki. Udział w tym organie nie jest obowiązkowy i może być realizowany przez pełnomocników. Jest to organ o kompetencjach uchwałodawczych, z tym że możliwe jest podjęcie uchwały bez odbycia zgromadzenia wspólników. Organ ten realizuje część obowiązków z zakresu prowadzenia spraw spółki, ale nie ma kompetencji do reprezentacji spółki.
Rada nadzorcza i komisja rewizyjna
Organy te mają charakter fakultatywny, ze względu na przysługujące wspólnikom prawo indywidualnej kontroli (art. 212 k.s.h.). W spółce może zostać ustanowiona rada nadzorcza albo komisja rewizyjna, albo oba te organy. Natomiast obowiązek ustanowienia jednego czy obu tych organów w konkretnej spółce z o.o. może wynikać z ustawy (np. art. 213 § 2 k.s.h.) lub z umowy spółki (art. 213 § 1 k.s.h.). Zgodnie z art. 213 ust 2 k.s.h.: „w spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500.000 złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, powinna być ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna”.
Komisja rewizyjna jest organem, którego ustanowienie kodeks spółek handlowych przewiduje jedynie w spółce z o.o. Jest to organ sprawujący wewnętrzną, pośrednią i zinstytucjonalizowaną kontrolę w spółce.
Rada nadzorcza jest organem o kompetencjach stricte nadzorczych. jest organem powołanym do sprawowania wewnętrznego i pośredniego nadzoru w spółce z o.o. Przez sprawowanie nadzoru należy rozumieć dokonywanie czynności kontrolnych czyli uprawniających do wglądu w działalność danego podmiotu oraz żądania informacji i wyjaśnień oraz podejmowanie czynności wiążących kontrolowanego. Pojęcie nadzoru jest więc szersze od kontroli. Ponadto nadzór ma charakter stały.
Zgodnie z art. 217 k.s.h. członkowie komisji rewizyjnej są powoływani według tych samych zasad co członkowie rady nadzorczej.
Bibliografia:
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U.00.94.1037).
• K. Czajkowska – Matosiuk, Prawo gospodarcze i spółek, C.H. Beck, Warszawa 2008.
• Kidyba, prawo handlowe, Wyd. 11, C.H. Beck, Warszawa 2009.
• Kidyba, K. Kopaczyńska-Pieczniak, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Oficyna 2010
