Majątek spółki
Majątek spółki cywilnej stanowią tylko te prawa i rzeczy, które zostały wniesione do spółki jako przedmiot wkładu oraz nabyte w ramach działalności spółki, która zmierza do konkretnie obranego w umowie spółki celu. Wyjątkowo cechę wkładu mogą mieć również wierzytelności o spełnienie oznaczonego świadczenia na rzecz spółki, choć jest to w doktrynie dosyć dyskusyjną kwestią. Przyjmuje się (także dyskusyjnie), że roszczenia o wniesienie wkładów, polegających na wniesieniu własności rzeczy albo innych praw majątkowych również może stanowić składnik majątku spółki.
Odnosząc się do majątku spółki cywilnej nie sposób nie wskazać, jak dane prawa podmiotowe wchodzą do wspólnego majątku wspólników. Jeżeli mowa o nabyciu praw podmiotowych w drodze czynności prawnej, to konieczne jest wystąpienie ogółu wspólników. Nieważne w tym zakresie jest, czy wspólnicy występują osobiście, czy przez reprezentanta. Jeżeli natomiast jeden ze wspólników na własną rękę, ale za środki pochodzące z majątku wspólnego nabył pewne prawa podmiotowe w drodze czynności prawnej to przeniesienie tych praw do majątku wspólnego musi nastąpić w drodze odrębnej czynności prawnej. Do majątku wspólnego wchodzą również pożytki i dochody. W odniesieniu do pożytków naturalnych musi nastąpić odłączenie od rzeczy, natomiast pożytki cywilne rzeczy i pożytki prawa przypadają za czas, w jakim rzecz lub prawo były objęte wspólnością (art. 54 i 55 KC). Do majątku wspólnego wchodzą również aktywa nabyte chociażby przez zasiedzenie, połączenie, czy przetworzenie w ramach działalności spółki.
Istota wspólności łącznej
W świetle art. 196 § 1 kodeksu cywilnego obok współwłasności w częściach ułamkowych występuje również współwłasność łączna. Zgodnie z § 2 tego przepisu współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika.
Wspólność łączna majątku spółki cywilnej odbiega nieco od wspólności majątkowej małżeńskiej. Wyraża się chociażby w tym, że aby dane prawa majątkowe nabyte przez wspólników zaliczyć na wspólny majątek spółki musi istnieć wyraźna do tego podstawa, gdzie we wspólności majątkowej małżeńskiej taka sytuacja ma miejsce ex lege. Należy również dodać, że majątek spółki cywilnej jest odrębny od majątków osobistych wspólników, bądź też innych ich majątków odrębnych (choćby majątku wynikającego z małżeńskiej wspólności majątkowej).
Ustawodawca zakazuje wspólnikom spółki cywilnej rozporządzania udziałem we wspólnym majątku wspólników oraz udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku. W praktyce oznacza to, że konkretny wspólnik w spółce cywilnej nie jest wyłącznym właścicielem konkretnej części, toteż nie może rozporządzać swoim udziałem. Dla porównania, współwłasność w częściach ułamkowych pozwala na konkretne wyodrębnienie części (np. nieruchomości), co pozwala na swobodne rozporządzanie tą częścią. Ponadto wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników. Chodzi tu oczywiście wyłącznie o jednego ze wspólników, bowiem wszyscy jednocześnie mogą w każdym czasie podjąć uchwałę o przeniesieniu części aktywów z majątku spółki do swoich majątków osobistych. Istotną kwestią jest również sytuacja wierzycieli wspólników. Wierzyciele bowiem, nie mogą żądać zaspokojenia z udziału swojego dłużnika (wspólnika) we wspólnym majątku wspólników, ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku.
Uwagi końcowe
Ustrój wspólności łącznej majątku spółki cywilnej pozwala zapewnić niezmienność składu osobowego oraz realizację zamierzonego celu. Ustawodawca konstruując instytucję wspólności łącznej w spółce cywilnej nie zezwolił na jakąkolwiek ingerencję ze strony wspólników. Inaczej jest w przypadku wspólności łącznej obejmującej małżonków, gdzie instytucję tę można wyłączyć, ograniczyć bądź nawet rozszerzyć.
