Umowa spółki
Z racji swobody umów wyrażonej w art. 3531 Kodeksu cywilnego wspólnicy sami w umowie spółki mogą wprowadzić zapis, który określałby jakie zdarzenie powoduje rozwiązanie spółki. Wspólnicy mogą przewidzieć jakąkolwiek przyczynę rozwiązania spółki, byleby nie była przeciwna zasadom współżycia społecznego, ustawie oraz właściwości spółki. Zazwyczaj jest to oznaczenie terminu, bądź wskazanie na zdarzenie przyszłe. Jeżeli jednak pomimo przewidzianych w umowie powodów rozwiązania spółki trwa ona nadal za zgodą wszystkich wspólników, poczytuje się ją za przedłużoną na czas nie oznaczony (art. 873 KC). W literaturze podnosi się, że ten sposób rozwiązania spółki cywilnej, może być zaliczany do kategorii rozwiązania z mocy prawa.
Rozwiązanie spółki cywilnej z mocy samego prawa
Pierwszą z przyczyn, które rozwiązują spółkę ex lege jest osiągnięcie wspólnego celu dla jakiego spółka została zawiązana, bądź też niemożliwość w osiągnięciu tego celu. Zastosowanie art. 873 Kodeksu cywilnego (tzw. milczące przedłużenie umowy), który śmiało można zastosować w przypadku opisanym wyżej, w tym jedynie można odnieść do sytuacji, w której wspólnicy zechcą przedłużyć czas trwania spółki, a cel będzie taki sam jak poprzednio. Z kolei, gdy cel będzie inny, należałoby zawrzeć nową umowę spółki.
Kolejną przyczyną, która powoduje rozwiązanie spółki z mocy samego prawa jest sytuacja, gdzie w spółce pozostaje tylko jeden wspólnik. Taki stan rzeczy może być wynikiem wypowiedzenia udziału przez wspólnika albo jego wierzyciela osobistego. Może się również zdarzyć, że w spółce, którą prowadzi dwóch wspólników, jeden z nich umrze, nie pozostawiając po sobie spadkobierców.
W świetle art. 874 § 2 KC, z dniem ogłoszenia upadłości wspólnika spółka ulega rozwiązaniu. Nie ma tu znaczenia, czy dochodzone są wierzytelności, które są związane z działalnością spółki, czy wynikające jedynie z osobistej działalności wspólnika. Nieistotny jest również sposób prowadzenia postępowania upadłościowego (obejmujący likwidację majątku, czy zawarcie układu). Na podstawie art. 52 Prawa upadłościowego i naprawczego, datą ogłoszenia upadłości jest data wydania stosownego postanowienia przez sąd, przy czym nie musi dojść do uprawomocnienia się tego postanowienia.
Jednomyślna uchwała wspólników
W każdym momencie trwania spółki wspólnicy, za jednomyślną zgodą, mogą podjąć uchwałę o rozwiązaniu spółki. Jednakże, umowa spółki może przewidywać różne koncepcje związane z większością głosów dotyczących rozwiązania spółki. Przy tym sposobie rozwiązania spółki istotne jest w jakiej formie została ona zawiązana. Jeżeli bowiem umowa spółki została zawarta w zwykłej formie pisemnej, jej rozwiązanie również wymaga formy pisemnej (dla celów dowodowych). Natomiast w sytuacji, gdy umowa spółki została zawarta w innej formie szczególnej, jej rozwiązanie wymaga zachowania takiej samej formy (pod rygorem nieważności).
Orzeczenie sądu
Jak stanowi art. 874 Kodeksu cywilnego, każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd. Żądanie kierowane jest wówczas przeciwko wszystkim wspólnikom, którzy nie występują po stronie czynnej procesu, a skutek rozwiązania następuje w momencie uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki. Powody dla których wspólnik żąda rozwiązania spółki muszą pojawić się w czasie trwania spółki i trwać do czasu zamknięcia rozprawy. Za ważne powody uznaje się dokonywanie nielegalnych transakcji przez spółkę, choroba wspólnika, utrata przez wspólnika umiejętności na których opierała się działalność spółki, nie dające się usunąć konflikty pomiędzy wspólnikami, niegospodarność. Postępowanie toczy się w postępowaniu procesowym, jako sprawa gospodarcza, a więc przed sądem gospodarczym (art. 4791 § 2 pkt 1 KPC).
