Spółki, które się nie rozwijają się wcześniej czy później czeka stagnacja wedle zasady biznesowej „rośnij albo giń” . Spółki, które są na ścieżce wzrostu będą odbierać udział w rynku konkurencji, przynosić ekonomiczne profity, i zapewniać dywidendy dla wspólników (akcjonariatu). Z drugiej strony te które nie rosną będą wykazywać tendencje do stagnacji, utraty klientów oraz udziałów w rynku, a także przyniosą substratowi właścicielskiemu tylko straty. 1
Jeżeli chodzi o powody łączenia się spółek można wśród nich wyróżnić zarówno motywy ekonomiczne jak i prawne. Wśród tych pierwszych będzie na pewno:
1) poszukiwanie oszczędności poprzez likwidacje organów spółek, likwidacje lub redukcje działów w istniejących spółkach przejmowanych, wzmocnienie pozycji na rynku, stworzenie nowej linii produkcyjnej, zwiększenie możliwości dystrybucyjnych, optymalizacji procesów dostaw i produkcji, uproszczenie procesów podejmowania decyzji, polepszenie wyników finansowych, przejęcie wykwalifikowanych zasobów ludzkich, zapewnienie dalszego rozwoju szybko rozwijającym się młodym spółką (w przypadku z połączeniem z większym podmiotem), sprzedaż przedsiębiorstwa, bądź jedynie jego części. przeciwdziałanie wrogiemu przejęciu spółek , konsolidacja działań jakieś branży , przeciwdziałanie dominacji jakiegoś innego podmiotu na rynku, stworzenie nowej spółki, wzmocnienie istniejącej.
Do prawnych motywów łączenia spółek można zaliczyć:
2) uzyskanie licencji, patentów, uprawnień publicznoprawnych wynikających z decyzji administracyjnych czy optymalizacja podatkowa.
Przy rozważaniu połączenia zarządy spółek na pewno będą brały pod uwagę aspekty prawne i ekonomiczne pod ocenę tego czy połączenie będzie opłacalne. Powyższe wyliczenie ma jedynie charakter przykładowy w literaturze ekonomicznej można spotkać się z wiele szerszym katalogiem celów jakie połączenie pomoże zrealizować w zależności od przyjętej strategii rozwoju2. Żeby połączone spółki nie stwarzały zagrożenia na rynku poprzez zdobycie pozycji monopolistycznej prawodawca przyjął także w 2007 roku ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów.3
Łączenie spółek jest procesem dość długotrwałym i skomplikowanym. Podczas tego procesu możemy wyróżnić pewne etapy podczas których kluczową rolę odgrywają odpowiednio zarządy spółek, organy właścicielskie lub sądy. W związku z tym w doktrynie przyjął się podział na następujące etapy łączenia się spółek:
1) czynności przygotowawcze tzw. etap menadżerski
2) podjęcie uchwały o połączeniu przez wspólników (akcjonariuszy) łączących się spółek tzw. etap właścicielski.
3) rejestracji i ogłoszenia o połączeniu.
4) rozliczenie skutków połączenia4
Wszczęcie procesu łączenia nie następuje nigdy z wyłącznej inicjatywy zarządów spółek kapitałowych. Możliwa jest jednak taka sytuacja , gdy każdy ze wspólników czy akcjonariuszy jest jednocześnie członkiem zarządu. W przypadku zarządu menadżerskiego za niedopuszczalną należy uznać taka sytuacje w której zarząd z własnej inicjatywy podejmuje działania polegające na sporządzeniu albo uzgodnieniu z innymi zarządami planu łączenia spółek.5 Ramy prawne czynności przygotowawczych do połączenia mogą być ujęte w specjalnie w tym celu powziętej uchwale przez nadzwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy bądź zgromadzenie wspólników, stanowiącej upoważnienie do przeprowadzenia prac studialnych.6
Zarządom przypisuje się co prawda rolę inspirującą procesy łączeniowe , które jako organ spółki powoływany do prowadzenia jej spraw w sposób profesjonalny wskazują elementowi właścicielskiemu celowość połączenia i potrzebę uzyskania od nich zgody na podjęcie odpowiednich działań.
ETAP MENADŻERSKI.
Czynności przygotowawcze są najbardziej czasochłonnym etapem przy łączeniu spółek. Obejmuje on zarówno czynności określone przez przepisy KSH jak jak i też czynności do których przepisy się nie odnoszą, a dotyczą sporządzenia strategii dalszego rozwoju spółki, zdobycie informacji o spółce z którą ma być dokonane łączenie (preliminary due deligence), złożenie oferty łączeniowej, list intencyjny oraz negocjacje.
