Zgoda spółki akcyjnej na rozporządzanie akcjami

Zgoda spółki akcyjnej na rozporządzanie akcjami

Organ spółki akcyjnej udzielający zgody oraz forma jej wyrażenia

Organem który udziela zgody jest najczęściej zarząd, nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby takiej zgody udzieliły rada nadzorcza lub walne zgromadzenie akcjonariuszy (WZA). Jest to zjawisko rzadkie, lecz spotykane na tle postanowień statutowych spółek akcyjnych. Wydaje się, iż powierzenie kompetencji do wyrażenia zgody określonej liczbie akcjonariuszy (np. akcjonariuszom uprzywilejowanym z akcji), bądź osobie trzeciej, nie może być rozpatrywane w kategorii zgody organu spółki. Nie widać jednak przeciwskazań, aby taką regulację ująć jako „inny sposób ograniczenia rozporządzania akcją” (art. 337 § 2 k.s.h.).

Zgoda musi mieć formę pisemną ad solemnitatem (art. 337 § 3 k.s.h.). Ograniczenie w postaci zgody spółki może wprowadzać jedynie statut. Wynika stąd, iż nie będzie skuteczna w tej materii uchwała WZA nakładająca jakąkolwiek formę ograniczenia rozporządzania akcjami, nawet w wyniku jednolitego głosowania.

Można zauważyć pewną nieścisłość konfrontując treść § 2 z § 3 przedmiotowego artykułu. Otóż § 3 traktujący o zgodzie spółki, obejmuje swym zakresem jedynie czynność przeniesienia akcji, nie wspomina natomiast o obciążeniu akcji ograniczonym prawem rzeczowym. Natomiast § 2 obejmuje generalnie wszystkie czynności rozporządzające akcjami. Czy zatem właściwy jest pogląd, że przepisy dotyczące zgody spółki mają zastosowanie tylko do czynności zbycia akcji? Wydaje się, iż § 3 ma charakter fakultatywny, tzn. że statut może odmiennie regulować omawianą problematykę. Nic nie stoi zatem na przeszkodzie aby uzależnić możliwość zastawienia akcji od zgody spółki. Takie zapisy również są spotykane na tle wielu statutów spółek akcyjnych.

Postanowienia statutowe w przypadku braku zgody spółki akcyjnej na rozporządzanie akcjami

Należy z całą stanowczością podkreślić, iż samo uwzględnienie w statucie wymogu zgody organu spółki nie jest wystarczające. Statut musi przewidywać szereg okoliczności, których ratio legis jak się wydaje jest asekuracja pozycji prawnej akcjonariusza i jego praw. Ów okoliczności dotyczą głównie sytuacji, gdy potencjalny zbywca nie uzyska zgody w terminie bądź otrzyma odpowiedź negatywną. W takiej sytuacji statut musi określać:

1) termin do wskazania nowego nabywcy; 2) cenę albo sposób jej określenia; 3) termin zapłaty

Termin do wskazania nabywcy nie powinien przekraczać 2 miesięcy od dnia zgłoszenia spółce zamiaru przeniesienia akcji (art. 337 § 4 k.s.h. in fine). Kodeks spółek handlowych precyzyjnie określa zatem bieg terminu, którego początek stanowi dzień zgłoszenia spółce zamiaru przeniesienia akcji. Wydaje się, iż w praktyce termin ten – być może na skutek omyłkowej interpretacji przedmiotowej regulacji – jest często przekraczany.

Kwestia ta jest istotna z punktu widzenia realizacji takich postanowień. Mimo, iż chęć ograniczenia przeniesienia akcji została wyrażona w formie statutowego postanowienia, to bez zachowania terminu do wskazania innego nabywcy, nie będzie ona egzekwowana. Dlatego też, akcja będzie mogła być zbyta bez ograniczeń.

Podobne konsekwencje prawne istnieją w stosunku do ceny akcji oraz terminu jej zapłaty. Jeżeli cena ustalona przez spółkę, bądź sposób jej ustalenia wyraźnie zmierza do wyperswadowania potencjalnemu zbywcy chęci przeniesienia akcji, postanowienie wymagające zgody spółki jest nieważna. Z taką sytuacją spotkamy się np. gdy cena akcji z góry ustalona będzie na wartość 1 polskiego grosza.

Podsumowując należy stwierdzić, iż ograniczenie zbywalności akcji poprzez wymóg udzielenia zgody przez spółkę jest ważny i skuteczny jedynie wtedy, gdy w statucie określono termin do wskazania nabywcy, cenę lub sposób jej określenia oraz termin jej zapłaty.

Bibliografia: 1. M. Litwińska-Werner, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2005;

2. W. Popiołek [w:] S. Włodyka, Prawo spółek handlowych, t. II B, Warszawa 2007;

3. S. Sołtysiński [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz do art. 301-451 k.s.h., wyd. 2, Warszawa 2008;

4. A. Szumański [w:] A. Szumański, Prawo papierów wartościowych, t. XIX, Warszawa 2006.

Polecane

Najnowsze