Zgodnie z art. 543 k.c. wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży. Tak skonstruowany przepis, w celu łatwiejszego zrozumienia należy zgodnie z teorią prawa rozłożyć na dwie części – hipotezę i dyspozycję. Hipoteza, zawierająca sytuację faktyczną, której dotyczy przepis, w tym w przypadku może zostać podzielona na 3 elementy (przesłanki). Należą do nich: 1) wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży; 2) wystawienie rzeczy na widok publiczny; 3) oznaczenie rzeczy ceną. Dyspozycja zaś określa skutki jakie będą miały miejsce w przypadku zaistnienia sytuacji faktycznej zarysowanej w hipotezie. W tym przypadku dyspozycja sprowadza się do stwierdzenia, że spełnienie powyżej wymienionych warunków powoduje złożenie oferty sprzedaży.
Skutek kumulatywnego spełnienia przesłanek z art. 543 k.c.
Omawianie przepisu art. 543 k.c. dla celów przejrzystości rozważań lepiej rozpocząć od określenia skutków jakie będą się wiązały z jego zastosowaniem. Biorąc pod uwagę jego brzmienie należy stwierdzić, iż sprzedawca, który wystawi daną rzecz z zachowaniem wymogów określonych hipotezą, będzie prawnie zmuszony to zawarcia umowy. Wynika to ze stwierdzenia o związaniu sprzedawcy ofertą, zawartego in fine art. 543 k.c. Związanie takie powoduje bowiem, iż kupujący może przyjąć ofertę bez zastrzeżeń, powodując tym samym zawarcie umowy sprzedaży. W tym miejscu należy zauważyć, iż w przypadku uchylania się sprzedającego od wykonania umowy (zindywidualizowanej w ofercie) ponosić on będzie mógł wobec kupującego odpowiedzialność kontraktową. Nie mniej jednak należy pamiętać, że dopiero kumulatywne spełnienie przesłanek określonych hipotezie art. 543 k.c. spowoduje powyżej określone skutki.
Przesłanka „wystawienia rzeczy w miejscu sprzedaży”
Rzecz uznaje się za wystawioną w miejscu sprzedaży, gdy znajdzie się ona w miejscu, w którym rzeczywiście zawierane są umowy sprzedaży. Kwalifikacja danego miejsca jako miejsca sprzedaży zawsze należy dokonywać z uwzględnieniem okoliczności konkretnego przypadku. Dlatego też jak słusznie zauważa J. Jezioro za miejsca sprzedaży w szczególnych sytuacjach mogą być także uznane pomieszczenia magazynowe (J. Jezioro [w:] E. Gniewek, Kodeks cywilny. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 1001.).
Przesłanka „wystawienia rzeczy na widok publiczny”
Doktryna wydaje się przyjmować, iż wystawienie rzeczy na widok publiczny związane jest z dwoma warunkami: 1) rzecz musi być tak wystawiona, aby dostęp do niej mógł mieć każdy; 2) rzecz musi być wystawiona „fizycznie”, to jest nie może być ona przedstawiona pod postacią fotografii, szkicu czy innego pośredniego elementu wizerunkowego.
Przesłanka „oznaczenia rzeczy ceną”
Ostatnią z przesłanek jest oznaczenie rzeczy ceną, która musi być podana jako cena indywidualna rzeczy wystawionej (szczegółowe zasady oznaczania cen produktów zawarte są w Ustawie z dnia 7 lipca 2001 r. o cenach oraz w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży).
Artykuł 71 k.c.
Od sytuacji wystawienia rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny należy odróżnić podanie przez sprzedawcę informacji w formie szeroko pojętego ogłoszenia. Zgodnie bowiem z art. 71 k.c. ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy. Przepis ten, traktowany w doktrynie jako swoista zasada, od której wyjątkiem jest omawiany art. 543 k.c. tworzy stan prawny, w którym sprzedawca mimo wskazania proponowanego na sprzedaż produktu nie zostaje związany swoją propozycją. Wynika to z faktu, iż ta „propozycja” (o ile budzi wątpliwości interpretacyjne) nie jest uznawana, za oświadczenie woli sprzedawcy, lecz jak wskazuje przepis za zaproszenie do zawarcia umowy (w dawnym stanie prawnym zwane zaproszeniem do rokowań).
Bibliografia:
1. Gniewek E. [red.], Kodeks cywilny. Komentarz., Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011.
2. Katner W.J. [red.], Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
3. Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005.
