Polecenie w darowiźnie

Polecenie w darowiźnie

Pojęcie

Ustawodawca zadecydował, że darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem. Jest to polecenie.

W literaturze dokonuje się klasyfikacji polecenia dokonanego w umowie darowizny w oparciu o kryterium celu. I tak za prof. Rajskim można wyróżnić:

– polecenie zwykłe – darczyńca dokonując polecenia, ma na celu tylko korzyść obdarowanego,

– polecenie kwalifikowane – korzyść wtedy może przypaść darczyńcy lub podmiot, który pozostaje poza samym stosunkiem darowizny.

Samo dokonanie polecenia nie zmienia istotny umowy darowizny. Dalej jej głównym celem jest obdarowanie dokonane przez darczyńcę. Przy poleceniu zwykłym sama istota darowizny nie podlega zachwianiu, bowiem korzyść uzyskuje sam obdarowany. Natomiast przy poleceniu kwalifikowanym samo polecenie zmniejsza wartość darowizny, ale nie zmienia charakteru samej umowy. Fakt, ze osoba trzecia uzyskuje korzyść w drodze polecenia nie wpływa na kwalifikację umowy jako umowy darowizny.

Polecenie powinno być dokonane w sposób wyraźny – ma być to oświadczenie woli samego darczyńcy. Należy je traktować jako obowiązek nałożony na obdarowanego. Obowiązek ten ma charakter prawny (a nie moralny czy związany z tradycjami), a jego niewykonanie pociąga za sobą określone sankcje.

Może zaistnieć sytuacja, że polecenie upadnie. Nastąpi ona w wypadku odwołania darowizny przed momentem, kiedy polecenie będzie wypełnione przez obdarowanego. Polecenie ma bowiem charakter dodatkowy, uboczny. To, czy zostanie wykonane, zależy od bytu prawnego samej umowy darowizny. Jeśli darowizna będzie odwołana ma to znaczenie także dla bytu prawnego polecenia. W opisywanym przypadku na mocy art. 897 kc obdarowany może także zwolnić się z polecenia poprzez zwrot wartości wzbogacenia.

Polecenie co do zasady jest dokonywane w samej umowie darowizny. Nie jest to jednak konieczne – może dojść do niego później, takim momentem może być np. moment wykonania darowizny. Zazwyczaj  będzie określony także podmiot, na rzecz którego polecenie ma zostać wykonane. I tym razem nie jest to niezbędne. Podmiot taki może być sprecyzowany w późniejszym czasie.

Żądanie wykonania polecenia

Ustawodawca określa krąg podmiotów, które mogą żądać wykonania polecenia. Należą do nich:

– darczyńca, który wykonał zobowiązanie wynikające z umowy darowizny, nie może on żądać wykonania polecenia, gdy ma ono na celu wyłącznie korzyść obdarowanego,

– spadkobiercy darczyńcy, którzy mogą żądać wykonania polecenia po jego śmierci, a także organ państwowy, którego żądanie wykonania polecenia jest zasadne, gdy polecenie ma na względzie interes społeczny.

Obdarowany może odmówić wypełnienia polecenia, jeśli jest to usprawiedliwione wystąpieniem istotnej zmiany stosunków. Jak wspomniano wyżej obdarowany może zwolnić się przez wydanie przedmiotu darowizny, gdy wypełnienia polecenia żąda darczyńca lub jego spadkobiercy. Zasady tej nie stosuje się, gdy wypełnienia polecenia żąda organ państwowy.

Polecane

Najnowsze