Rzecznik Praw Pacjenta jako instytucja ochrony uprawnień gwarantowanych ustawowo

Rzecznik Praw Pacjenta jako instytucja ochrony uprawnień gwarantowanych ustawowo

Uwagi ogólne

Celem ustanowienia instytucji Rzecznika Praw Pacjenta jest ochrona praw przysługujących osobom korzystającym ze służby zdrowia. Chronione ustawą uprawnienia (wymienione w rozdziałach 2-11 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta) to:

a. Prawo do świadczeń zdrowotnych

b. Prawo do informacji

c. Prawo do tajemnicy związanej z osobą pacjenta

d. Prawo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych

e. Prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta

f. Prawo do dokumentacji medycznej

g. Prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza

h. Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego

i. Prawo do opieki duszpasterskiej

j. Prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie

Powoływanie, odwoływanie a także nadzór nad działalnością Rzecznika pozostaje w kompetencji Prezesa Rady Ministrów.

Status Rzecznika to centralny organ administracji rządowej, osoba spełniająca wymienione w ustawie wymagania, m.in. posiadająca odpowiednią wiedzę i doświadczenie, gwarantujące prawidłowe wykonywanie funkcji.

Zakres działalności

Do najważniejszych zadań Rzecznika Praw Pacjentów należą:

a. Prowadzenie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów

b. Prowadzenie postępowań wyjaśniających, regulowanych ustawą o Prawach Pacjenta

c. Żądanie wszczęcia lub branie udziału w toczącym się postępowaniu cywilnym dotyczącym praw pacjenta – na prawach przysługujących prokuratorowi

d. Współpraca z organami władzy – przede wszystkim Ministrem Zdrowia – w celu zapewnienia przestrzegania praw pacjentów

e. Współpraca z organizacjami, do których celów statutowych należy ochrona praw pacjenta

Postępowanie wszczynane przez Rzecznika

Rzecznik Praw Pacjenta może podjąć postępowanie w dwojaki sposób:

a. na wniosek – zawierający oznaczenie jego autora, pacjenta, którego sprawa dotyczy i zwięzły opis stanu faktycznego,

b. z własnej inicjatywy.

W wypadku podjęcia sprawy, Rzecznik przeprowadza postępowanie wyjaśniające, może w tym celu żądać m.in. przedłożenia informacji o stanie sprawy prowadzonej przez sąd czy prokuraturę. W wypadku stwierdzenia naruszeń praw pacjenta, kierowane jest wystąpienie do odpowiednio:

a. organu,

b. Instytucji,

c. organizacji,

winnych naruszeniom. W wystąpieniu formułowane są wnioski i opinie co do sposobu załatwienia sprawy. Rzecznik może w ten sposób żądać także wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub zastosowania sankcji służbowych.

Obowiązkiem podmiotu, do którego skierowane zostało wystąpienie, jest ustosunkowanie się w terminie 30 dni do stwierdzonych uchybień i poinformowanie o podjętych działaniach.

Innym sposobem załatwienia sprawy jest zwrócenie się do organu nadrzędnego w stosunku do podmiotu, którego dotyczy wniosek, o zastosowanie odpowiednich środków prawnych.

Jeżeli Rzecznik nie stwierdził naruszenia praw pacjenta, jest zobowiązany do poinformowania o tym:

1. Wnioskodawcy

2. Pacjenta, którego wniosek dotyczył

3. Podmiotu objętego zarzutem naruszenia praw pacjenta.

Wnioskodawcy przysługuje wtedy środek odwoławczy w postaci wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy

Praca Rzecznika obejmuje również kontakt z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i Rzecznikiem Praw Dziecka, do których może zwrócić się o podjęcie działań z zakresu ich kompetencji.

Naruszanie zbiorowych praw pacjentów

Odrębnym rodzajem działań Rzecznika Praw Pacjenta jest wszczynanie – lub odmowa wszczęcia- postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów (rozdział 13. Ustawy). Za praktykę taką uznaje się:

a. Bezprawne zorganizowane działania lub zaniechania podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych,

b. Zorganizowanie wbrew przepisom akcji protestacyjnej lub strajku, stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu.

Rzecznik Praw Pacjenta jest uprawniony do żądania – w terminie 30 dni od daty jego otrzymania- przedstawienia dokumentów i innych informacji co do okoliczności ewentualnego naruszenia przepisów z art. 59 ustawy.

W wypadku uznania praktyki za naruszającą prawa, Rzecznik nakazuje objętą rygorem natychmiastowej wykonalności decyzją, w podanym terminie:

a. Zaniechanie takiej praktyki, lub

b. Podjęcie działań niezbędnych do usunięcia naruszeń,

Na podmiot może zostać również nałożony obowiązek złożenia wyjaśnień co do podjętych działań.

Decyzją Rzecznika Praw Pacjenta na podmiot niepodporządkowujący się wytycznym z decyzji we wskazanym terminie może zostać nałożona grzywna w wysokości do 500.000 złotych.

Łagodniejszą karą –do 50.000 złotych– zagrożone jest nieprzekazanie w terminie 30 dni żądanych przez Rzecznika dokumentów i informacji.

Kryteriami wymiaru kar pieniężnych są przede wszystkim okres, stopień oraz okoliczności naruszeń i ewentualne wcześniejsze pogwałcenie przepisów.

Swoistym ograniczeniem czasowym jest artykuł 67. ustawy, stanowiący, że nie wszczyna się postępowania w ww. sprawie, jeśli od końca roku, w którym zaprzestano stosowania bezprawnych praktyk, upłynął rok.

Polecane

Najnowsze